Δαφνώνας Ξάνθης

Τριάντα δύο χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Ξάνθης, στον οδικό άξονα Ξάνθης-Δράμας και λιγότερο από έξι χιλιόμετρα μετά την Σταυρούπολη, έδρα του ομώνυμου (τότε) Δήμου, λίγο πιο πάνω από τον ποταμό Νέστο και πνιγμένο στο πράσινο βρίσκεται το χωριό-οικισμός Δαφνώνας.

Πολιούχος του χωριού είναι ο Άγιος Παντελεήμονας, ενώ έχει γύρω στους 250 απλούς και καλόκαρδους μόνιμους κατοίκους. Το καλοκαίρι αυξάνονται πολύ, αφού έρχονται κι οι ξενιτεμένοι. Οι μόνιμοι κάτοικοι του Δαφνώνα είναι γεωργοί, κτηνοτρόφοι, μικροεπαγγελματίες και συνταξιούχοι.

Πότε ιδρύθηκε το χωριό δε γνωρίζουμε, αφού η ιστορία του χάνεται στα χρόνια της τουρκοκρατίας. Το παλιό (τούρκικο) όνομά του, Μάμοτλη. Δαφνώνας ονομάστηκε μετά την απελευθέρωση της Θράκης και την ανταλλαγή των πληθυσμών. Τότε κατοικήθηκε από πρόσφυγες του Πόντου και των παραλίων της Μικράς Ασίας.

Ένας δρόμος στο κέντρο του χωριού (ανατολή-δύση), περνά από την πλατεία όπου η εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα, τα καφενεία, οι ταβέρνες και γενικά το «εμπορικό κέντρο». Παλιά γραφικά σπιτάκια και πολλά καινούργια όλα φτιαγμένα ή επισκευασμένα με γούστο και σε απόλυτη αρμονία με το περιβάλλον.

Σε απόσταση ενός περίπου χιλιομέτρου κατηφορίζοντας νότια του χωριού, περνούν οι γραμμές του τρένου με παλιά στάση που σήμερα σταματάει μόνο ο συρμός που κάνει το τοπικό δρομολόγιο Δράμα-Ξάνθη, «κατά παραγγελία».

Λίγες δεκάδες μέτρα πιο κάτω ο πανέμορφος Νέστος και ο χώρος εκδηλώσεων του χωριού. Εκεί γίνονται πολλές αξιόλογες εκδηλώσεις με πρώτη και καλύτερη τη συναυλία (με μεγάλα ονόματα), που κάθε χρόνο έχει καθιερωθεί να γίνεται στις 28 Ιουλίου, την επομένη δηλαδή του πανηγυριού του Αγίου Παντελεήμονα και συγκεντρώνει πάνω από τρεις χιλιάδες κατοίκους των γύρω χωριών και όχι μόνο.