Οινόη Καστοριάς

Η Οινόη είναι χωριό της δημοτικής ενότητας Μεσοποταμιάς, του δήμου Καστοριάς του ομώνυμου νομού της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της απογραφής του 2011, η Οινόη έχει πληθυσμό 475 κατοίκων.

Είναι κτισμένη στο βορειοδυτικό τμήμα του νομού, σε υψόμετρο 730 μέτρων, σε απόσταση 18 χιλιομέτρων δυτικά της Καστοριάς και απέχει περίπου 10 χιλιόμετρα από την ελληνοαλβανική μεθόριο. Τον οικισμό διατρέχει παραπόταμος του Αλιάκμονα.

Ιστορικά Στοιχεία

Κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, ο οικισμός ονομαζόταν Όσσιανη, ονομασία που έχει σλαβική προέλευση και δηλώνει τον τόπο παραγωγής οπωρών. Μέχρι την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923, την πλειοψηφία του χωριού αποτελούσαν Οθωμανοί ενώ υπήρχε και μικρή μειοψηφία Ελλήνων, οι οποίοι το 1923 ανέρχονταν σε περίπου 35 άτομα. Κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα, οι χριστιανοί του χωριού παρέμειναν πιστοί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο ενώ διακρίθηκε ο ντόπιος Ιωάννης Ζήσου, που έδρασε ως οπλίτης στα σώματα διαφόρων οπλαρχηγών όπως ο Ιωάννης Καραβίτης και ο Παύλος Γύπαρης.

Το 1923, εγκαταστάθηκαν στο χωριό 409 πρόσφυγες από διάφορες περιοχές του Πόντου. Την ίδια εποχή, το χωριό μετονομάστηκε σε Οινόη έπειτα από συνέλευση των κατοίκων. Το όνομα αυτό, προτιμήθηκε από τους κατοίκους καθώς έκανε μνεία στην Οινοή του Πόντου, από όπου καταγόταν σημαντική μερίδα των προσφύγων του οικισμού. Κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1920, η Οινόη διέθετε δημοτικό σχολείο και τηλεγραφείο.

Κάτοικοι της Οινόης δραστηριοποιήθηκαν έντονα και κατά τη διάρκεια της Κατοχής: συγκεκριμένα 50 κάτοικοι του χωριού στρατεύτηκαν στον ΕΛΑΣ εκ των οποίων 4 σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια μαχών ενώ άλλοι 4 κάτοικοι σκοτώθηκαν ως άμαχοι. Μάλιστα, από την Οινόη καταγόταν ο Σλαβομακεδόνας κομμουνιστής, αντιστασιακός και αυτονομιστής Λάζαρος Αδαμόπουλος ( εναλλακτικά ονομαζόταν Ντάμος, Δαμόπουλος ή Γκρόσδος ), ο οποίος συγκαταλεγόταν στους κρατούμενους της Ακροναυπλίας που αποφυλακίστηκαν το καλοκαίρι του 1941 από τις αρχές Κατοχής. Τον Μάρτιο του 1943, η ιταλική αεροπορία βομβάρδισε τον οικισμό ως αντίποινα για την είσοδο των ανταρτών υπό τον Γεώργιο Γιαννούλη στο Άργος Ορεστικό. Κατά τα μέσα του 1944, αντάρτες του ΕΛΑΣ από τον οικισμό, εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους για την, κατ΄αυτούς, ευνοϊκή μεταχείριση της ηγεσίας των ανταρτών έναντι των Σλαβομακεδόνων αυτονομιστών.

Κατά την πρώτη περίοδο του Εμφυλίου, η Οινόη αποτέλεσε μαζί με άλλα χωριά της ευρύτερης περιοχής, ένα από τα προπύργια των αντικομμουνιστών παρακρατικών ενόπλων του νομού Καστοριάς. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1947, η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων εκκένωσε την Οινόη και κατευθύνθηκε προς τα αστικά κέντρα ένεκα της κλιμάκωσης των συγκρούσεων. Συνολικά, τουλάχιστον 53 κάτοικοι της Οινόης συμμετείχαν στον Εμφύλιο ως μέλη των κυβερνητικών δυνάμεων ( στρατός, χωροφυλακή κλπ ) ενώ περίπου άλλοι δέκα διετέλεσαν μέλη του ΔΣΕ.

Το 1952, είκοσι οικογένειες της Οινόης αποχώρησαν από τον οικισμό και εγκαταστάθηκαν στο Πλατύ Φλώρινας, οι κάτοικοι του οποίου είχαν φύγει στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου. Το 1960 πραγματοποιήθηκε η ηλεκτροδότηση του οικισμού ενώ το 1971 έγινε δυνατή η ανάπτυξη του τηλεφωνικού δικτύου.

Διοικητικά, η Οινόη αποτέλεσε αρχικά έδρα ομώνυμης κοινότητας της επαρχίας Καστοριάς του νομού Φλώρινας. Αργότερα, το 1941 συμπεριλήφθηκε στον νομό Καστοριάς.

Γενικά Στοιχεία

Οι κάτοικοι της Οινόης ασχολούνται με αγροτικές εργασίες όπως η καπνοκαλλιέργεια, η κτηνοτροφία και η παραγωγή δημητριακών. Τα παλαιότερα χρόνια ευδοκιμούσαν και φυτώρια ενώ αρκετοί κάτοικοι ασχολούνται με το εμπόριο γούνας. Στο χωριό υπάρχει αθλητικό κέντρο, νηπιαγωγείο, δημοτικό σχολείο, γυμνάσιο και αγροτικό ιατρείο ενώ δραστηριοποιούνται και τοπικοί πολιτιστικοί σύλλογοι. Ο κεντρικός ναός της Οινόης ανεγέρθηκε το 1932 και είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου.