Γέρμας Καστοριάς

Το χωριό Γέρμας βρίσκεται 25 χιλιόμετρα μακράν της Καστοριάς κι έχει 700 κατοίκους, περίπου. Ο Γέρμας (Τοπική Κοινότητα Γέρμα - Δημοτική Ενότητα ΊΩΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗ), ανήκει στον δήμο ΟΡΕΣΤΙΔΟΣ της Περιφερειακής Ενότητας ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ που βρίσκεται στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα “Καλλικράτης”.

ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΓΕΡΜΑΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

Ο Γέρμας, πρώην Λόσνιτσα, του Νομού Καστοριάς έχει περίπου 700 κατοίκους, που ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και την κατεργασία των γουναρικών. Το υψόμετρο του χωριού είναι 780 μ., η έκτασή του 47 τ. χ., η καλλιεργήσιμη γη 7,1 τ. χ. και τα δάση του 17 τ. χ.

Οι Γερμανιώτες είναι Μακεδόνες γηγενείς και ομιλούν γλωσσικό ιδίωμα, που ανήκει στα Βόρεια ελληνικά ιδιώματα. Ο διαπρεπής γλωσσολόγος και Ακαδημαϊκός Ν. Ανδριώτης, ο οποίος μελέτησε το εν λόγω ιδίωμα, αναφέρει, ότι αυτό παρουσιάζει φωνητικούς και λεξιλογικούς αρχαϊσμούς, που αποδεικνύουν, ότι η περιοχή του Γέρμα ήταν ανέκαθεν ελληνόφωνη.

Ο Γέρμας πρωτοκατοικήθηκε κατά τη Νεολιθική εποχή. Αυτό το μαρτυρούν τρεις προϊστορικές ακροπόλεις, που βρίσκονται στα νότια του χωριού, και συγκεκριμένα, δύο στην τοποθεσία «Μελίσσι» και μία στην τοποθεσία «Καστρί».

Στα χρόνια των Μακεδόνων βασιλέων Φιλίππου Β΄ και Μεγάλου Αλεξάνδρου υπήρχε στον Γέρμα ένας σημαντικός οικισμός, στην τοποθεσία « Μπίλια - Κεράσοβο». Εκεί σώζονται πάμπολλα ερείπια της Ελληνιστικής, Ρωμαϊκής και Πρωτοβυζαντινής περιόδου. Ο οικισμός αυτός, που κατά την παράδοση υπήρξε η πρώτη έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Σισανίου και Σιατίστης, καταστράφηκε γύρω στο έτος 500 μ. Χ., απ’ τους Γότθους του Αλάριχου.

Κατά τους πρώτους αιώνες της τουρκοκρατίας, οι κάτοικοι του Γέρμα ήταν διασκορπισμένοι στα γύρω δασωμένα όρη και διέμεναν σε μικρούς κτηνοτροφικούς οικισμούς. Οι σπουδαιότεροι απ’ τους οικισμούς αυτούς ήταν, η Λόσνιτσα, η Πυράσσα, ο Άι-Λιας, η Κρανιά και ο Πόρος.

Περί το έτος 1650 μ. Χ., οι κάτοικοι όλων των προαναφερόμενων οικισμών συγκεντρώθηκαν, για περισσότερη ασφάλεια, κι εγκαταστάθηκαν στη Λόσνιτσα. Τότε έκτισαν σ’ αυτήν δύο ιερούς ναούς, τον Άγιο Γεώργιο, εντός του οικισμού, και τον Άι-Θανάση στον ομώνυμο λόφο.

Κατά τη 15ετία 1763 – 1777, επισκέφτηκε τον Γέρμα δύο φορές ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός. Στην πρώτη επίσκεψή του ο Πατροκοσμάς ίδρυσε το σχολείο του χωριού, που συνεχίζει μέχρι σήμερα αδιάκοπα τη λειτουργία του.

Το έτος 1761 οι Γερμανιώτες ξανάκτισαν μεγαλύτερο τον ενοριακό ναό του Αγίου Γεωργίου και λίγο αργότερα, το 1775, τον στόλισαν με υπέροχο ξυλόγλυπτο τέμπλο και ωραίες φορητές εικόνες μεταβυζαντινής τέχνης.

Κατά την επανάσταση του 1821, πολλοί νέοι του Γέρμα έλαβαν τα όπλα εναντίον των Τούρκων και αρκετοί έχυσαν το αίμα τους για την ελευθερία. Απ’ αυτούς μνημονεύονται τρεις, ο Μίσιος, που φονεύτηκε στη Νάουσα, και ο Δόβας και ο Κατσιάπης, που έπεσαν κατά την ηρωική έξοδο του Μεσολογγίου.

Στην επανάσταση που κήρυξαν οι Μακεδόνες το 1878, για να ενωθεί η ιδιαίτερη πατρίδα τους με τη μητέρα Ελλάδα και ν’ αποτραπεί η ίδρυση της «Μεγάλης Βουλγαρίας», οι κάτοικοι του Γέρμα πρωτοστάτησαν. Ο εκπρόσωπός τους ιερέας Απόστολος Ζουντίκος υπόγραψε εκ μέρους τους κι έστειλε, μαζί με άλλους κατοίκους της Ιεράς Μητροπόλεως Σισανίου και Σιατίστης, έντονη διαμαρτυρία προς τις Μεγάλες Δυνάμεις, για την τότε σχεδιαζόμενη προσάρτηση των μακεδονικών εδαφών στο Βουλγαρικό κράτος.

Ο Γέρμας στα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα 1904 – 1908, υπήρξε η βάση και το κρησφύγετο πολλών ελληνικών ανταρτικών σωμάτων, που μάχονταν στις γύρω του επαρχίες Καστοριάς, Φλώρινας και Κοζάνης. Στην περιοχή του διεξήχθηκαν κατά την περίοδο αυτή σημαντικές μάχες, κυρίως μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Απ’ αυτές, η φονικότερη και πλέον καταστροφική για τους Μακεδονομάχους, ήταν η λεγόμενη «Μάχη του Καλογερικού», κατά την οποίαν έπεσε ηρωικά μαχόμενος ο οπλαρχηγός Νικόλαος Τσοτάκος (Καπετάν Γέρμας), καθώς και 21 από τους άνδρες του. Όλοι οι νεκροί ενταφιάστηκαν στη Λόσνιτσα, η οποία μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας έλαβε την ονομασία. «Γέρμας», προς τιμήν του αναφερόμενου ήρωα Καπετάνιου.

Το χωριό Γέρμας απελευθερώθηκε στις 13 Οκτωβρίου 1912, απ’ το ένοπλο σώμα του Μακεδονομάχου Στέφανου Γρηγορίου (Καπετάν Στέφου). Αργότερα, κατά την εκστρατεία στη Μικρά Ασία (1920 – 1922), αρκετοί στρατιώτες απ’ τον Γέρμα έλαβαν μέρος σ’ αυτήν και πολέμησαν ηρωικά. Ένας απ’ τους εν λόγω γενναίους στρατιώτες, ο Γεώργιος Πρώιος, φονεύτηκε στη μάχη του ποταμού Σαγγάριου.

Κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940 – 41, πολλοί Γερμανιώτες πολέμησαν με αυτοθυσία στα βουνά της Αλβανίας, απ’ όπου, ευτυχώς, γύρισαν όλοι ζωντανοί.

Στα χρόνια της Κατοχής 1941 – 1944, οι Γερμανιώτες υπόφεραν πολύ απ’ τους Γερμανούς, Ιταλούς και Κομιτατζήδες, και θρήνησαν 10 νεκρούς συγχωριανούς τους. Αμέσως μετά, κατά τον Ανταρτοπόλεμο (1946 – 1949), ο Γέρμας βρέθηκε στο επίκεντρο των συγκρούσεων και γι’ αυτό είχε πολλές απώλειες, μέτρησε συνολικά 48 νεκρούς, άνδρες και γυναίκες.

Ο Γέρμας στα μεταπολεμικά χρόνια, απ’ το έτος 1950 κι εξής, γνώρισε μεγάλη οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη και σήμερα είναι ένα όμορφο και προοδευτικό χωριό, με ευτυχισμένους κατοίκους.