Μαλακάσι Τρικάλων

Το χωριό έχει μια μαγευτική φυσική ομορφιά, γιατί βρίσκεται μέσα σε δάσος με πεύκα, έλατα κι οξιές, στα σύνορα της Θεσσαλίας, της Ηπείρου και της Μακεδονίας σε υψόμετρο 850 μέτρα (στη πλατεία, κέντρο του χωριού). Τον χειμώνα στο χωριό μένουν λίγοι κάτοικοι, ενώ το καλοκαίρι σφύζει από ζωή. Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη νομαδική κτηνοτροφία, την εκμετάλλευση μέσω συνεταιρισμού του δημοσίου δάσους και τη καλλιέργεια κηπευτικών.

Το Μαλακασιώτικο Ρέμα (πρώτο κομμάτι της διαδρομής του Πηνειού) κι οι πολλές πηγές μέσα και έξω από το χωριό, ποτίζουν τις καλλιέργειες και ξεδιψούν με το γάργαρο νερό τους τους επισκέπτες. Πανέμορφα πέτρινα σπίτια, παλαιές εκκλησίες κι ο παλαιός μύλος απ’ την εποχή της Τουρκοκρατίας, η πλατεία με τα πλατάνια οι βρύσες της Τραγόπετρας και του Κάμπου του Δεσπότη, συμπληρώνουν τη γραφική εικόνα του Μαλακασίου. Οι κάτοικοι κρατούν τα παραδοσιακά ήθη κι έθιμα πολλών γενεών κι υπάρχουν αρκετοί Μαλακασιώτες μουσικοί, που παίζουν παραδοσιακά όργανα και ζουν στον τόπο τους. Μύθοι και θρύλοι της λαϊκής παράδοσης εξάπτουν την φαντασία του επισκέπτη.

Η Κατάρα πήρε το όνομά της, σύμφωνα με τον θρύλο, απ’ τον άτυχο δεσπότη, που πάγωσε περνώντας με άσχημο καιρό έναν βαρύ χειμώνα από εκεί και πριν πεθάνει καταράστηκε την κορυφή! Το σημείο που βρέθηκε νεκρός λέγεται ο «Κάμπος του Δεσπότη». Στο βράχο «Πέτρα – Φίδι», λένε πως υπήρχε η φωλιά ενός δράκου – φιδιού που στοίχειωνε την περιοχή και φύλαγε έναν κρυμμένο θησαυρό. Οι κάτοικοι της περιοχής θέλοντας να βγάλουν το φίδι – δράκο από τη φωλιά του, του έβαλαν έναν κάδο μ’ αλατισμένο γάλα και το θεριό αναγκάσθηκε να κατεβεί στο ποτάμι, για να πιεί νερό. Τότε μπήκαν στη φωλιά του κι αφού δεν βρήκαν το θησαυρό, την κατέστρεψαν.

Όταν γύρισε ο δράκος εξαγριώθηκε και το σφύριγμά του ακούστηκε μέχρι το χωριό. Οργισμένος χτύπησε με την ουρά του το βράχο που σχίστηκε στη μέση. Από τότε στην Πέτρα – Φίδι διακρίνονται τα ίχνη των ραβδώσεων από το χτύπημα της ουράς του δρακόφιδου. Το Μαλακάσι υπήρξε έδρα ενός από τα 15 αρματολίκια στα οποία διαιρέθηκε η Ελλάδα επί Σουλεϊμάν Β’ του Μεγαλοπρεπούς στα μέσα του 16ου αιώνα. Ο Διονύσιος ο «Σκυλόσοφος» πέρασε στα 1601 και στρατολόγησε κατοίκους του χωριού για να συμμετάσχουν στο επαναστατικό κίνημα. Υποφέροντας πολλά δεινά από τους διερχόμενους Τούρκους, οι κάτοικοι εγκατέλειψαν γύρω στα 1700 τους παλαιούς συνοικισμούς (πριν τον 13ο αιώνα) του Παλαιοχωρίου και Μοκοσίου, για να εγκατασταθούν εδώ που βρίσκεται σήμερα το Μαλακάσι, ενώ πολλοί κατέφυγαν στις Σέρρες. Την μετεγκατάστασή τους μαρτυρά η χρονολογία 1729 που υπήρχε στο ναό του Αγίου Νικολάου στο κέντρο του χωριού, ο οποίος πυρπολήθηκε στα 1892.

Στο Μαλακάσι, το κεφαλοχώρι που το αποκαλούσαν «Μικρό Παρισάκι», είχαν παραχωρήσει οι Τούρκοι τη δικαιοδοσία όλης της περιοχής, που σήμερα υπάγεται στο νομό Ιωαννίνων. Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας στα 1881, το χωριό είχε τελωνείο το οποίο διατηρήθηκε ως τα 1914. Στα 1912 – 1913 υπήρξε σταθμός του Ελληνικού στρατού που κατευθυνόταν προς την Ήπειρο κατά την πολιορκία των Ιωαννίνων. Εδώ κατέλυσε και το ανταρτικό σώμα των Κρητών, με επικεφαλής τον οπλαρχηγό Κλειδή, που κατευθυνόταν προς το Μέτσοβο.