Ψαθοτόπι Άρτας

Το Ψαθοτόπι είναι ένα χωριό του Δήμου Αρταίων με 194 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011), ελάχιστα χιλιόμετρα από τον Αμβρακικό κόλπο και απέχει περίπου 11 χιλιόμετρα από την πόλη της Άρτας.

Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, το Ψαθοτόπι υπήρξε μέχρι το τέλος του 2010, δημοτικό διαμέρισμα του νεοσύστατου Δήμου Αμβρακικού με έδρα την Ανέζα. Με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης, το Ψαθοτόπι εντάχθηκε στο Δήμο Αρταίων.

Η παλαιά ονομασία του χωριού ήταν Αλή Μπέη ή Αλήμπι. Η πρώτη πηγή που μας γνωστοποιεί την ύπαρξη του χωριού είναι τα αρχεία της Βενετίας, στα οποία μας γίνεται γνωστό ότι το έτος 1697, το Ψαθοτόπι μαζί με πολλά άλλα χωριά της Άρτας, κατέβαλε φόρο στους Βενετούς με αντάλλαγμα την προστασία από τις επιδρομές των πειρατών.

Ο Παναγιώτης Αραβαντινός στο έργο του «Χρονογραφία της Ηπείρου» του 1856 κάνει αναφορά στο χωριό και μας ενημερώνει ότι στο Ψαθοτόπι κατοικούσαν 14 οικογένειες. Η έκθεση του Ρωσικού Υποπροξενείου Άρτας, το 1877, μας πληροφορεί ότι στο χωριό κατοικούσαν 16 οικογένειες.

Άλλη αξιόλογη πηγή αποτελεί το «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης & Πρεβέζης» (εκδ.1884) του Σεραφείμ Ξενόπουλου, μητροπολίτη Άρτας. Σύμφωνα με αυτή την πηγή, την εποχή εκείνη ζούσαν στο χωριό 20 οικογένειες και οι κάτοικοι του χωριού εκκλησιάζονταν στην εκκλησία του Αγίου Βλασίου, η οποία οικοδομήθηκε το 1853 χάρη σε συνδρομή ενός κατοίκου του χωριού, του Χρήστου Τσιαντή.

Εξίσου σημαντική πηγή, είναι η Οθωμανική απογραφή του 1895 που εκδόθηκε με τον τίτλο «Bin üc yüz on bir sene-i maliyesine mahsus Yanya salnamesi. Yedinci defa olarak» (Σαλναμές Ιωαννίνων για το οικονομικό έτος 1311, έκδοση έβδομη). Με βάση λοιπόν αυτή την απογραφή, στο Ψαθοτόπι κατοικούσαν 23 οικογένειες (χανέδες) με συνολικό πληθυσμό 123 άτομα (63 άνδρες, 60 γυναίκες).

Κατά τη διάρκεια του ατυχή Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, το Ψαθοτόπι απελευθερώθηκε προσωρινά. Όπως αναφέρεται στην «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», ο Ελληνικός στρατός απελευθέρωσε τα χωριά Γενίτσαρη (τμήμα της σημερινής Ανέζας) και Αλήμπεη (Ψαθοτόπι) χωρίς αντίσταση αφού όλη η περιοχή μέχρι το Λούρο ποταμό είχε εγκαταλειφθεί από τους Τούρκους. Τελικά με την μεσολάβηση των ευρωπαϊκών δυνάμεων και της Ρωσίας, στις 20 Σεπτεμβρίου οι εχθροπραξίες σταμάτησαν και υπογράφηκε ειρήνη.

Τοποθεσία και Πρόσβαση

Το Ψαθοτόπι γειτνιάζει με τη Γαβριά, το Απόμερο, το Μύτικα, την Ανέζα και τα Καλομόδια. Συνδέεται οδικώς με την Άρτα μέσω της Επαρχιακής οδού Άρτας – Κορωνησίας. Το χωριό εξυπηρετεί η γραμμή Άρτα - Μύτικα, του Αστικού ΚΤΕΛ Άρτας.

Δημογραφικά στοιχεία

Σήμερα ο πληθυσμός ανέρχεται στους 194 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011), εμφανίζοντας μείωση σε σχέση με την απογραφή του 2001, όπου ο πληθυσμός ανερχόταν στους 253 κατοίκους. Ο πληθυσμός του χωριού μετά από χρόνια συνεχούς διατήρησης πάνω από τους 300 κατοίκους (από το 1940 μέχρι το 1991), σημείωσε μείωση στην απογραφή του 2001 όπου κατεγράφησαν 253 κάτοικοι. Η πρώτη φορά που το χωριό ξεπέρασε τους 300 κατοίκους ήταν το 1940 ενώ ο μέγιστος αριθμός κατοίκων σημειώθηκε το 1961 με 389 κατοίκους. Με την απογραφή του 2011, το επίπεδο του πληθυσμού σημείωσε το χαμηλότερο ρεκόρ των τελευταίων 90 ετών.

Το Φιδόκαστρο(Αρχαία Άμβρακος)

Η περιοχή είχε ταυτιστεί με τον Άμβρακο, το λιμάνι της Αμβρακίας. Ήδη ο Σκύλαξ αναφέρει ότι η πόλη είχε κλειστό λιμάνι με οχυρά θέση: «έστι και επί θαλάττης τείχος και λιμήν κλειστός», ενώ ο Πολύβουος (4.61.7) την ονομάζει Άμβρακο και την περιγράφει με τείχη και προτειχίσματα κοντά στις λίμνες. Επισημαίνει εξάλλου τη στρατηγική της σημασία και αναφέρεται στην επίθεση των Ηπειρωτών εναντίων του Αμβράκου προκειμένου να αποκλείσουν την Αμβρακία.

Η επίσημη σελίδα του υπουργείου Τουρισμού (http://www.visitgreece.gr/el/mainland/arta) κάνει μία μικρή αναφορά στο Φιδόκαστρο αλλά μάλλον δεν έχουν επισκεφθεί ποτέ την περιοχή διότι αν το είχαν κάνει θα γνωρίζαν ότι οι λάσπες, τα χόρτα και οι καλαμιές δίνουν την εντύπωση ότι ποτέ κανείς δεν ενδιαφέρθηκε για την περιοχή.

Στο χώρο δεν έχει γίνει καμία αρχαιολογική παρέμβαση μέχρι σήμερα, συγκεκριμένα είναι ένας χώρος απροστάτευτος από ανθρώπους και ζώα, μιας και χρησιμεύει ως κυνηγότοπος και στάβλος αγελάδων. Τα μόνα εμφανή στοιχεία που μαρτυρούν την παρουσία του κάστρου είναι κάποια πλατιά τοιχία που δεν έχουν καταρρεύσει ακόμα και κάποιοι χώροι που μαρτυρούν την παρουσία δωματίων.

Ίσως μία οργανωμένη ανασκαφή πιθανόν να έφερνε στο φως επιπλέον ευρήματα που λογικά θα έχει καλύψει η λάσπη.

Με βάση την ΥΑ 15794/19-12-1961 και το ΦΕΚ 35/Β/2-2-1962, το υπουργείο χαρακτήρισε ως αρχαιολογικούς χώρους και ιστορικά διατηρητέα μνημεία τα Ερείπια αρχαίας ακροπόλεως Φιδοκάστρου και τα ερείπια νεωσοίκων. Φυσικά στο βίντεο βλέπουμε όλοι την προστασία που έχει λάβει ο αρχαιολογικός χώρος.