Βρυότοπος Λάρισας

Ο Βρυότοπος είναι ένας πεδινός οικισμός ΒΑ του Αμπελώνα, σε απόσταση 2 χλμ. από αυτόν, σε υψόμετρο 70μ., με 668 κατοίκους και έκταση 27.245 στρέμματα. Είναι έδρα του ομώνυμου Δημοτικού Διαμερίσματος, στο οποίο ανήκει και ένας μικρότερος οικισμός, ο Μαυρόλιθος ή Μικρόλιθος, με 36 κατοίκους.

Η εκκλησία του Βρυοτόπου, ο Ι. Ν. Κωνσταντίνου & Ελένης βρίσκεται στο κέντρο του χωριού ενώ στον οικισμό του Μαυρόλιθου βρίσκεται ο Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου. Λειτουργεί ολοήμερο 2/θέσιο Δημοτικό Σχολείο με 24 μαθητές. Λειτουργεί επίσης και Νηπιαγωγείο με πέντε νήπια (5).

Οι κάτοικοι του Βρυοτόπου εργάζονται σε υπηρεσίες της Λάρισας και των άλλων αστικών κέντρων της περιοχής, ενώ αρκετοί ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Αξίζει να τονιστεί ότι στην περιοχή δημιουργήθηκε ο πρώτος Συνεταιρισμός Παραγωγής Σπαραγγιών.

Ιστορική αναδρομή

Η περιοχή του Βρυοτόπου κατοικήθηκε από την Νεολιθική Εποχή, όπου δημιουργήθηκαν πολλοί οικισμοί. Το πλούσιο έδαφος και η ύπαρξη δύο ποταμών, του Πηνειού ανατολικά και του Τιταρήσιου βόρεια, δημιουργούν άριστες συνθήκες για πλούσιες σοδειές και καταπράσινα λιβάδια, ιδανικά στοιχεία για την διαβίωση των γεωργο-κτηνοτρόφων που ήταν εδώ εγκατεστημένοι.

Συγκεκριμένα, στα μέσα της Μέσης Νεολιθικής Περιόδου δημιουργείται ένας μεγάλος οικισμός νότια του Μαυρόλιθου και σε απόσταση ενός χιλιομέτρου, πολύ κοντά στον Πηνειό ποταμό. Ο οικισμός έχει ύψος 5 μέτρα περίπου και καλύπτει έκταση πάνω από 40 στρέμματα.

Κατά τη Νεότερη Νεολιθική Περίοδο δημιουργείται οικισμός στη θέση «Μαγούλα Τσαϊρλί» στη περιοχή του Βρυοτόπου. Ο οικισμός ξεχωρίζει σαν ένας μικρός λόφος σε απόσταση μικρότερη από 2 χλμ. Α-ΒΑ του χωριού, έχει ύψος 3μέτρα περίπου και καλύπτει έκταση πάνω από 20 στρέμματα.

Στο μέσο αυτής της περιόδου δημιουργούνται άλλοι δύο οικισμοί κοντά στο Μαυρόλιθο. Ο ένας Ν-Δ του μεγάλου οικισμού που προαναφέραμε και σε απόσταση μόλις 500 μ. από αυτόν. Το χαρακτηριστικό αυτού του οικισμού είναι ότι κατά το μεγαλύτερο μέρος οι επιχώσεις κατοίκησής του έχουν παρασυρθεί από ένα μικρό χείμαρρο και έχουν διαταραχθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε σήμερα στις τομές της όχθης του χειμάρρου διακρίνονται επιχώσεις νεολιθικές. Ο άλλος δημιουργείται Δ –ΒΔ του μεγάλου οικισμού πάνω σε ένα φυσικό λόφο. Είναι μικρότερων διαστάσεων και κάποια ερείπια κτισμάτων που υπάρχουν είναι νεότερης εποχής.

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η περιοχή ονομάστηκε «Τσαϊρλί», που σήμαινε περιοχή με πλούσια λιβάδια. Με το πέρασμα των χρόνων ο Βρυότοπος παρουσιάζει σταθερή οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη, η οποία απεικονίζεται στα παραδοσιακά αρχοντικά του τόπου.

Μνημεία – Παραδοσιακά Κτίσματα

Στο Βρυότοπο σώζεται ένα τριώροφο πυργόσπιτο, στον κεντρικό δρόμο που έρχεται από τον Αμπελώνα, το οποίο είναι γνωστό ως «Κούλια». Ήταν ιδιοκτησία ενός Τούρκου Αγά και είχε διπλή χρήση: άμυνας και κατοικίας. Αποτελεί τυπικό δείγμα της τοπικής αμυντικής αρχιτεκτονικής με πολεμίστρες (ανοίγματα στον τοίχο του ισογείου), οχυρή πόρτα, καταχύστρα (πάνω από την πόρτα για το ρίξιμο καυτού νερού ή λαδιού) και γυναικωνίτη.

Επίσης σώζονται πολλά νεοκλασικά κτίσματα που επιβεβαιώνουν τη ραγδαία εξέλιξη που γνώρισε η περιοχή στις αρχές του 20ου αιώνα.

Αρχιτεκτονικά γνωρίσματα:

• Γείσο με πλάκες
• Κεραμικοί καπνοδόχοι στην οροφή
• Μπαλκόνια με μαρμάρινους προβόλους