Ανατολή (Χωμήριανη) Φθιώτιδας

Η Ανατολή είναι ορεινό χωριό του νομού Φθιώτιδας. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 1.350 μέτρων στις βόρειες πλαγιές των Βαρδουσίων και αποτελεί έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς του νομού Φθιώτιδας. διοικητικά υπάγεται στο Δήμο Μακρακώμης και ο πληθυσμός της, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, είναι 166 κάτοικοι.

Μέχρι το 1927 ονομαζόταν Πέρα Χομέριανη (ή Χωμήριανη ή Χομήριανη).

ΙΣΤΟΡΙΑ

Κατά την παράδοση για την προέλευση του ονόματος του χωριού Χωμίργιανη υπάρχουν δύο εκδοχές:

Αρχικά ήταν το χωριό ΜΙΡΓΙΑΝΗ, επί Τουρκοκρατίας ήταν τσιφλίκι του Χουμίρ κι από εκεί πήρε τ’ όνομα Χουμίρ (Μαρ)-γιάννη, με δύο οικισμούς. Μετά την απελευθέρωση, οι δύο οικισμοί έγιναν ανεξάρτητοι, Πέρα Χωμίργιανη (Ανατολή) και Εδώθε Χωμίργιανη (Δάφνη). Το 1927 μετονομάστηκε σε Ανατολή. (πηγή Τουριστικός και Επαγγελματικός Οδηγός Φθιώτιδας του 2002, εκδ. Αρ. Καρπούζη).

Το όνομα Χωμίργιανη εδόθη από την μετεγκατάσταση των κατοίκων του χωριού Χώμερι της Ορεινής Ναυπακτίας.

Όμως στοιχεία από το αρχείο της κοινότητος δεν υπάρχουν που να καθορίζουν την προέλευση της ονομασίας Πέρα Χωμίργιανη γιατί το χωριό κάηκε δύο(2) φορές την περίοδο 1940-1948 από τους Γερμανούς και κατά τον εμφύλιο πόλεμο.

Έγιναν μεγάλες προσπάθειες από τον αείμνηστο λόγιο Δ. Σιατόπουλο για ανεύρεση στοιχείων για την ονομασία και τις ρίζες του ονόματός του, Σιατόπουλου (Σιάτου), ο οποίος στο τέλος κατέληξε, όπως εκμυστηρεύτηκε στην εξαδέλφη του Αικ. Ι. Παπακωνσταντίνου , ότι μάλλον προέρχονται από την περιοχή της Σιάτιστας και μετεγκαταστάθηκαν στη Χωμίργιανη όπου και τους εδόθη το παρατσούκλι ΣΙΑΤΟΣ το οποίο παραμένει μέχρι και σήμερα. Οι εκμυστηρεύσεις του για την ονομασία του χωριού συγκλίνουν με την παράδοση ότι δηλ. το όνομα εδόθη από τον Τούρκο τσιφλικά Χουμίρ και ότι μετά την απελευθέρωση του 1821 οι δύο οικισμοί έγιναν ανεξάρτητοι και σχηματιστήκαν δύο χωριά η Πέρα Χωμίργιανη και η Εδώθε Χωμίργιανη. Η Πέρα Χωμίργιανη για τους κατοίκους της λεγόταν Εδώθε και η Εδώθε για τους δικούς της Πέρα. Το 1927 τα δύο χωριά μετονομάσθηκαν , η μεν Πέρα Χωμίργιανη σε Ανατολή ή δε Εδώθε Χωμίργιανη σε Δάφνη.

Το όνομα ΑΝΑΤΟΛΗ σύμφωνα με τους κατοίκους της οφείλεται στον ανατολικό προσανατολισμό του χωριού.

Πριν την πρώτη καταστροφή του χωριού από τους Γερμανούς το χωριό είχε περίπου τριακόσια (300) άτομα πληθυσμό και οι ασχολίες των κατοίκων του ήταν η κτηνοτροφία (περίπου 10.000 αιγοπρόβατα) καθώς και η καλλιέργεια της γης με προϊόντα τους, τα όσπρια, σιτάρι, καλαμπόκι κλπ. καθώς και το ρόβι (τροφή για τα βόδια).

Παλαιότερα ήταν χωριό του Δήμου Καλλιέων και μεταγενέστερα έγινε προσάρτηση στο Δήμο Υπάτης, μεταξύ 1840 και 1911. Πριν από το 1853 (πηγή «ΤΑ ΕΛΛΗΝΚΑ» του Ιακ. Ραγκαβή) αναφέρεται ότι είχε είκοσι(20) οικογένειες και εκατόν δώδεκα(112) κατοίκους. Στην απογραφή του 1907 αναφέρονται τριακόσιοι ογδόντα έξι (386) κάτοικοι.

Μετά την δεύτερη καταστροφή του χωριού, κατά τη διάρκεια του Εμφύλιου και τον αναγκαστικό εκπατρισμό των ορεινών χωριών, οι κάτοικοι άρχισα να φεύγουν και να κατεβαίνουν στα μεγάλα αστικά κέντρα (εποχή αστυφιλίας) ώσπου κατέληξε, εδώ και αρκετά χρόνια, να μην υπάρχουν κάτοικοι το χειμώνα στο χωριό εκτός από τους θερινούς μήνες που αποκτά ζωή.

Οι διοικητικές μεταβολές της Ανατολής

Αρχικά, με το Β.Δ. της 8ης (20) Απριλίου 1835 η Πέρα Χωμέριανη (Ανατολή), όπως και η Εδώθε Χωμέριανη (Δάφνη) αποτέλεσαν τμήμα του δήμου Καλλιέων και σύμφωνα με την απογραφή εκείνης της εποχής (1835), η μεν Ανατολή είχε 113 άτομα πληθυσμό η δε Δάφνη 82 άτομα. Με το Β.Δ. της 20ης Ιουνίου (2 Ιουλίου) 1841 τόσο η Ανατολή όσο και η Δάφνη προσαρτήθηκαν στην εδαφική – διοικητική περιφέρεια του δήμου Υπάτης.

Με το ΦΕΚ 261α της 31.08.1912 συστήνεται η κοινότητα Πέρα Χωμίργιανη του Νομού Φθιώτιδας και Φωκίδας και έδρα τον οικισμό Πέρα Χωμέριανης.

Με το ΦΕΚ Α της 28.09.1927 η κοινότητα μετονομάζεται σε «Ανατολή».

Με το ΦΕΚ 72Α της 31.03.1943 η κοινότητα υπάγεται στο Νομό Φθιώτιδας από το Νομό Φθιώτιδας και Φωκίδος.

Με το ΦΕΚ 244Α τηε 04.12.1997 η κοινότητα της Ανατολής καταργείται και συνενώνεται με το δήμο Σπερχειάδος, ενώ η κοινότητα Δάφνης συνενώνεται με τον δήμο Υπάτης.