Κλειδωνία Ιωαννίνων

Η Κλειδωνιά είναι ένα γεωργικό χωριό, με 125 περίπου κάτοικους στις παρυφές του κάμπου, κοντά στον ποταμό Βοϊδομάτη και δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια από κάτοικους που μετοίκισαν από το παλιό χωριό Κλειδωνιάβιστα ή Λιτονιάβιστα (σήμερα Άνω Κλειδωνιά), το οποίο και βρίσκεται ψηλότερα στο βουνό.

Η Κλειδωνιά είναι κτισμένη νοτιοδυτικά της Κόνιτσας, σε υψόμετρο 500 μέτρων περίπου και απέχει από αυτήν περί τα 10 χιλιόμετρα.

Παλαιότερα στη θέση που σήμερα είναι κτισμένο το χωριό υπήρχαν οι αποθηκευτικοί χώροι και οι πρόχειρες κατασκευές διαμονής (καλύβες) κατά τη διάρκεια των γεωργικών εργασιών των κατοίκων της Άνω Κλειδωνιάς. Για το λόγο αυτό σε παλιούς χάρτες ο οικισμός αναφέρεται ως Καλύβια. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με την γεωργία και κατά δεύτερο λόγο με την κτηνοτροφία, ενώ υπάρχουν και ορισμένες μονάδες πεστροφοκαλλιέργειας.

Στο ανώτερο τμήμα του χωριού, στο μονοπάτι που οδηγεί προς την Άνω Κλειδωνιά βρίσκεται ο ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, που παλιότερα αποτελούσε το καθολικό μοναστηριού. Σύμφωνα με την παράδοση ιδρύθηκε από τον Κωνσταντίνο Πωγωνάτο τον 7ο μ.Χ. αιώνα, ενώ βάση γραπτών μαρτυριών χρονολογείται από τα μέσα του 15ου αι.

Επίσης στην βορεινή πλευρά του οικισμού, όπου και αναβλύζει πηγή με θειούχα νερά, φαίνεται πως κατά τη ρωμαϊκή και βυζαντινή εποχή λειτουργούσαν ιαματικά λουτρά. Την ημέρα του Σωτήρος (6 Αυγούστου) διοργανώνεται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο και την Αδελφότητα Κλειδωνιάς παραδοσιακό πανηγύρι στο κέντρο του χωριού.

Δύο προϊστορικές αρχαιολογικές θέσεις που βρίσκονται κοντά στο χωριό Κλειδωνιά, έχουν ερευνηθεί μέχρι σήμερα, το σπήλαιο Κλειδί

και το σπήλαιο Μεγάλακκος. Στα δύο σπήλαια εντοπίστηκαν αρχαιολογικά ευρήματα που χρονολογούν την ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή από 20000 έως 12000 χρόνια πριν από σήμερα, δηλαδή στην νεότερη περίοδο της παλαιολιθικής για την Ελλάδα.

Στην Κλειδωνιά υπάρχει υποδομή για ύπνο και φαγητό καθώς και δύο πρατήρια βενζίνης. Κοντά στο χωριό, συναντά κανείς το παλιό πέτρινο γεφύρι από όπου ξεκινάει ένα πανέμορφο μονοπάτι μέσα στο μαγευτικό φαράγγι του Βοϊδομάτη. Λίγο πριν την είσοδο του φαραγγιού υπάρχουν συμπαθητικές ταβέρνες.