Παχυκάλαμος Άρτας

Το χωριό Παχυκάλαμος συνορεύει ανατολικά με τον Άραχθο ποταμό και απέχει 15 χιλιόμετρα από την πόλη της Άρτας. Επίσης απέχει γύρω στο 1 χιλιόμετρο από το Νεοχώρι στο οποίο υπάρχει και η έδρα του Δήμου Αράχθου στο οποίο ανήκει και ο Παχυκάλαμος.

Κατά τις μαρτυρίες των περασμένων χρόνων και από γενιά σε γενιά η ιστορία του έχει ως εξής: Πρέπει να δημιουργήθηκε και να κατοικήθηκε γύρω στο 1770. Οι πρώτοι κάτοικοι που ήρθαν σε αυτό πρέπει να ήρθαν από το Ξηρόμερο Αιτωλοακαρνανίας.

Αρχικά ήταν μια κοινότητα με την Ακροποταμιά και είχε την ονομασία Τσαπαρλή, από κάποιον πασά με το ίδιο όνομα, μια και το χωριό βρισκόταν υπό την κυριαρχία του τούρκου κατακτητή.

Γύρω στα 1870, όταν πλέον είχε απελευθερωθεί από τον τούρκο κατακτητή μετά από ένα γεγονός που συνέβη στην εκκλησία του χωριού, η οποία ήταν αφιερωμένη στη Μετάσταση της Θεοτόκου, αποφάσισαν η κοινότητα να διαιρεθεί σε δύο, γιατί σύμφωνα με μαρτυρίες δεν τους χωρούσε η εκκλησία στις θρησκευτικές τους τελετές.

Το καινούριο χωριό μεταφέρθηκε γύρω στο 1 χιλιόμετρο από το ήδη υπάρχον χωριό, με καινούρια ονομασία «Παχυκάλαμος», επειδή υπήρχαν πάρα πολλά καλάμια.

Έχτισαν καινούρια εκκλησία κουβαλώντας την πέτρα από το λόφο της Περάνθης, που βρίσκεται στην απέναντι όχθη του ποταμού. Την περνούν από το ποτάμι με μικρή βάρκα (πριάρι, όπως λεγόταν) και μπαίνουν όλοι οι κάτοικοι, μικροί και μεγάλοι στη σειρά και χέρι με χέρι κουβαλούσαν τις πέτρες στο σημείο που βρίσκεται η εκκλησία σήμερα. Ο ναός είναι αφιερωμένος στη Γέννηση της Θεοτόκου.

Λίγα χρόνια αργότερα αφότου χτίστηκε η εκκλησία έγινε και το πρώτο δημοτικό σχολείο όπου μάθαιναν γραφή και ανάγνωση οι κάτοικοι του χωριού. Το πρώτο Δημοτικό σχολείο ήταν και εκείνο πέτρινο και ήταν χτισμένο στην πλατεία του χωριού.

Επί τουρκοκρατίας το σχολείο σταμάτησε αλλά οι ιερείς του χωριού προσπάθησαν να κρατηθεί η γλώσσα και τα έθιμα του χωριού. Σήμερα δεν λειτουργεί πλέον το δημοτικό σχολείο, με αποτέλεσμα τα λίγα παιδιά του χωριού να πηγαίνουν σχολείο στο διπλανό χωριό, το Νεοχώρι.

Η λαϊκή παράδοση λέει ότι στη μεγάλη μουριά που είναι ακόμη στην πλατεία του χωριού, περίπου στα 1750 έκατσε να ξαποστάσει στον ίσκιο της ο Άγιος της εκκλησίας μας Κοσμάς ο Αιτωλός.

Η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία και η καλλιέργεια της γης, στην αρχή με τα ζώα και αργότερα με τα γεωργικά μηχανήματα.

Επειδή όμως με την πάροδο των χρόνων η γη δεν επαρκούσε για τις ανάγκες των κατοίκων οι άνθρωποι άρχισαν να ξενιτεύονται για να βρουν μια καλύτερη ζωή, με αποτέλεσμα σήμερα το χωριό να έχει γίνει το μικρότερο χωριό στον κάμπο. Από 1500 κατοίκους, σήμερα υπάρχουν γύρω στους 300 κατοίκους και οι περισσότεροι είναι της τρίτης ηλικίας.