Κάτω Γραικικό Άρτας

Το Κάτω Γραικικό είναι χωριό που βρίσκεται στις νοτιοδυτικές πλαγιές των Τζουμέρκων, σε

υψόμετρο περίπου 400 μέτρων. Ανήκει στο Νομό Άρτας και υπάγονταν στο Δήμο Αγνάντων απο το έτος 1998 που συνενώθηκε μαζί με άλλες Κοινότητες και δημιουργήθηκε ο Δήμος Αγνάντων. (Νόμος 2538/2007 "Καποδίστριας" ΦΕΚ 244Α/4-12-1997).

Απο το 2011, στα πλαίσια της διοικητικής μεταρύθμισης (Σχέδιο Καλλικράτης) υπάγεται πλέον στο νεοσυσταθέντα Δήμο Κεντρικών Τζουμέρκων, με έδρα το Βουργαρέλι.

Το χωρό απέχει:

α) Απο Άρτα μέσω Ροδαυγής 61 χλμ., μέσω Ράμιας 80,5 χλμ., μέσω Μακρυκάμπου 66,5 χλμ. και μέσω γέφυρας Τζαρή 44 χλμ.

β) Απο Ιωάννινα μέσω Καλεντζίου 60 χλμ.

γ) Απο Βουργαρέλι 34 χλμ.

Μαζί με τους οικισμούς: Άνω Γραικικό, Γραβιά, Σελίο, Ρωμανό και Γουριανά, ανήκε στην πρώην Κονότητα Γραικικού η οποία κατά την απογραφή του 2001 είχε συνολικά 621 κατοίκους, από τους οποίους στο Άνω Γραικικό κατοικούσαν 162, στα Γουριανά 127, στο Γραβιά 66, στο Κάτω Γραικικό 170, στον Ρωμανό 80 και στο Σελίο 16.

Μέχρι το 1927 οπότε και μετονομάστηκε σε Γραικικό, ονομάζονταν Γρετσίστα.

Παλιότερα το χωριό φημιζόταν, όπως και τα περισσότερα των Τζουμέρκων για τους τεχνίτες του, κυρίως της πέτρας.Ανέκαθεν η κύρια απασχόληση των κατοίκων του χωριού υπήρξε η Γεωργία και η Κτηνοτροφία.

Στο βουνό, πάνω απο το χωριό, αλλά και σε όλες τις βοσκήσιμες περιοχές μέσα και έξω απο το χωριό, βοσκούσαν γίδια σε μικρές οικόσιτες μονάδες.

Σήμερα σπανίζει το φαινόμενο και μόνο ως "μουσειακό" είδος μπορεί να χαρακτηριστεί και όχι σαν ενασχόληση.

Η μικρής έκτασης καλλιέργεια γίνεται σε αναβαθμίδες, με πέτρινους τοίχους (ξερολιθιές) και περιορίζεται σε καλλιέργεια κηπευτικών, πατάτας, καλαμποκιού, και ζαμπέλας (χαρακτηριστική πικοιλία σταφυλιού του ορεινού όγκου των Τζουμέρκων).

Φυσικά, όλα τα παραπάνω αρκούσαν μόνο για βιοπορισμό των κατοίκων, την κάλυψη των οικιακών τους αναγκών και όχι για εισόδημα.

Κύρια πηγή εισοδήματος ήταν το μεροκάματο των ανδρών που παραδοσιακά και στην πλειοψηφία τους "ξενιτεύονταν" σε άλλα μέρη της χώρας ως οικοδόμοι, ή και εκτός αυτής, όπου δούλευαν αρχικά την πέτρα και αργότερα διάφορες ειδικότητες της οικοδομικής δραστηριότητας.

Το "ταξίδι" τους αυτό συνήθως διαρκούσε απ' το Πάσχα μέχρι τα Χριστούγεννα. Οι παραμονές των Χριστουγέννων και η Τρίτη του Πάσχα ήταν οι μέρες που σημάδεψαν τη μνήμη πολλών απο εμάς, με αντίθετα συναισθήματα για την κάθε μία. Προσμονή, χαρά, συχαρίκια και καλούδια για την πρώτη, σφίξιμο ψυχής, λύπη και "καλό ταξείδι" για τη δεύτερη!

Τα Κουδαρίτικα είναι η συνθηματική γλώσσα των "κουδαραίων" δηλαδή των κτιστών της Ηπείρου. Κουδαρίτικα με διαφορές απαντώνται στα Μαστοροχώρια της Κόνιτσας και σους κτίστες των Τζουμέρκων καθώς και στην Μακεδονία και στην Θράκη. Δείτε ενα αντιπροσωπευτικό δείγμα όπως καταγράφηκε απο τον ΧΡΙΣΤΟ Ι. ΣΟΥΛΗ, "Καθηγητού εν τω διδασκαλείω Ιωαννίνων".