Λίμνες Μεραμπέλλου Λασιθίου

Στην καταπράσινη κοιλάδα της επαρχίας Μεραμπέλλου που περιβάλλεται από τα βουνά Αφέντης, Σταυρός, Κάδιστον Όρος και Καβαλαρά βρίσκεται το παραδοσιακό χωριό Λίμνες σε μικρή απόσταση από τον Αγιο Νικόλαο και τη Νεάπολη.

Η ονομασία Μεραμπέλλο η Μιραμπέλλο, λέγεται ότι οφείλεται σε ένα Βενετό αξιωματούχο, ο οποίος όταν αντίκρισε την ομορφιά της κοιλάδας είπε στη συνοδεία του: «Mira bello!»

Η κοιλάδα ονομάζεται και Σκάφη του Μεραμπέλλου ονομασία που οφείλεται στη μορφολογία της περιοχής. Στις δυτικές πλαγιές των βουνών βρίσκονται τα χωριά Βρύσες και Χουμεριάκο. Από την τοποθεσία «Μάχα», στ' ανατολικά, απλώνεται μια πανοραμική θέα ολόκληρης της περιοχής. Εδώ συναντούμε και το σπηλαιώδη ναό της Αγίας Φωτεινής.

Οι Λίμνες αποτελούν δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Αγίου Νικολάου και εκατοντάδες ξένοι τουρίστες επισκέπτονται τον παραδοσιακό οικισμό του χωριού κατά τους θερινούς μήνες, για να γνωρίσουν τον τρόπο ζωής στην παλιά Κρήτη και να απολαύσουν την παραδοσιακή φιλοξενία των ανθρώπων του χωριού.

Ιστορικά στοιχεία

Η πρώτη επίσημη αναφορά του χωριού γίνεται σε έγγραφο του 1248 με την ονομασία Limene.

Στο έγγραφο αυτό της πρώτης βενετικής περιόδου αναφέρεται ότι το μισό χωριό αποδίδει σε φόρους 33 υπέρπυρα. Το 1577 αναφέρεται το χωριό Λίμνες στην επαρχία Μεραμπέλλου από τον Βενετό μηχανικό Φραγκίσκο Μπαρότση και στην απογραφή του Πέτρου Καστροφύλακα το 1583 είχε 587 κατοίκους.

Οι Λίμνες ήταν ένα από τα μεγάλα χωριά της επαρχίας Μεραμπέλλου την περίοδο εκείνη σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό. Στην απογραφή που έκαναν οι τούρκοι το 1671 το χωριό αναφέρεται με την ονομασία Limyez με 78 χαράτσα. Τους κεφαλικούς δηλαδή φόρους που επέβαλαν οι Τούρκοι στους Κρητικούς, από τους οποίους εξαιρούσαν τους κληρικούς, τους ανάπηρους και τα παιδιά.

Το 1874, στη διάρκεια της Αιγυπτιακής κατοχής της Κρήτης που διήρκεσε από το 1830 μέχρι το 1840, οι Λίμνες αναφέρονται μαζί με τα άλλα χωριά της περιοχής με την ονομασία Lemnes με 80 κρητικές και 80 τουρκικές οικογένειες.

Εκείνη την περίοδο οι περισσότεροι Τούρκοι κατοικούσαν στο Χουμεριάκο. Το 1881 οι Λίμνες υπάγονται διοικητικά στο Δήμο Χουμεριάκου και είχαν 796 κατοίκους μαζί με τα μετόχια που βρίσκονταν στα ανατολικά του χωριού και από το 1920 αποτέλεσαν έδρα της ομώνυμης κοινότητας.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος

Προς τα νότια του χωριού ανάμεσα στους ελαιώνες βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου με ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες διαφορετικών τεχνοτροπιών του 14ου και 15ου αιώνα. Τα τελευταία χρόνια αναδείχθηκε σε προσκύνημα της περιοχής, με την ευλάβεια και την φροντίδα κάποιων ανθρώπων, οι οποίοι με την ηθική και υλική συμπαράσταση των χριστιανών την ανακαίνισαν εκ θεμελίων, φρόντισαν τον περιβάλλοντα χώρο και ανέδειξαν το ιερό αυτό μνημείο. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, μετά την Πεντηκοστή περιόδευσε και εκχριστιάνισε ολόκληρη τη Μικρά Ασία και ιδιαίτερα την Έφεσο. Στην Πάτμο όπου εξορίστηκε με τον πιστό μαθητή του Πρόχορο, οραματίσθηκε την Αποκάλυψη που αποτελεί το τελευταίο βιβλίο της Καινής Διαθήκης. Αργότερα κοιμήθηκε στην Έφεσο όπου βρίσκεται και ο τάφος του.

Η Αγία Μαρίνα

Στη βόρεια πλευρά των Λιμνών βρίσκεται ο καθεδρικός ναός του χωριού που τιμάται στην Αγία Μαρίνα, ο οποίος ήταν μοναστηριακός ναός όπως μας πληροφορεί μία εντοιχισμένη επιγραφή στην οποία αναφέρεται:

«ΟΔΕ ΝΑΟΣ ΕΡΕΙΠΙΩΝ ΑΡΧΑΙΑΣ ΜΟΝΗΣ

ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΘΕΙΣ 1831

ΑΝΩΚΟΔΟΜΗΘΗ ΕΓΚΑΙΝΙΑΣΘΕΙΣ 21 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1938»

Μέσα από τα στενά γραφικά δρομάκια των Λιμνών προχωρούμε προς το κέντρο του οικισμού όπου δεσπόζει η εκκλησία της Αγίας Τριάδας.

Σε παλαιότερα χρόνια αυτά τα δρομάκια έσφυζαν από ζωή. Υπήρχαν εδώ πολλά μικρομάγαζα με ράφτες, πεταλωτές, χαλκιάδες, σκαλιστές και σαμαράδες. Κι ακόμη τερζήδες, καλαθοποιοί και τα βράδια οι λυράρηδες πρωτοστατούσαν στις καντάδες.

Ο σεισμός του 1856

Το χωριό Λίμνες έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακό, καθώς διατηρεί τα αυθεντικά στοιχεία της λαϊκής αρχιτεκτονικής της περιοχής. Στενά δαιδαλώδη δρομάκια με χαμηλά σπίτια χτισμένα από την πέτρα του τόπου, που τα περισσότερα επικοινωνούσαν μεταξύ τους και διευκόλυναν τη φυγή των κατοίκων στα χρόνια της τουρκοκρατίας.

Το Σεπτέμβριο του 1856 ημέρα Κυριακή έγινε ένας φοβερός σεισμός που προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στις πόλεις και τα χωριά της Κρήτης. Ένας μεγάλος βράχος κατρακύλησε τότε από την πλαγιά της Αγίας Φωτεινής και σαν από θαύμα σταμάτησε πάνω από το χωριό. Αργότερα οι κάτοικοι έσπασαν το βράχο και μετέφεραν με κάρα τις πέτρες και έχτισαν το σχολείο των Λιμνών το 1857.

Σ' εκείνο το σεισμό τραυματίσθηκε και ο ιερομόναχος Εφραίμ όταν έπεσε η πόρτα του σπιτιού του και τον χτύπησε στο κεφάλι, χάνοντας τις αισθήσεις του. Στολίδι της περιοχής των Λιμνών είναι και οι ανεμόμυλοι που για πολλά χρόνια με τη δύναμη του αέρα άλεθαν τα σιτηρά της περιοχής. Τέτοιοι ανεμόμυλοι υπήρχαν στη βόρεια και τη νότια πλευρά του χωριού και λειτουργούσαν ανάλογα με τον καιρό. Σήμερα αποτελούν ξεχωριστό παραδοσιακό στοιχείο της περιοχής.