Πύργοι Εορδαίας

Οι Πύργοι Εορδαίας βρίσκονται στους δυτικούς πρόποδες της οροσειράς Βερμίου. Το παλαιό όνομα των Πύργων, γνωστό και στα γύρω χωριά και πόλεις της επαρχίας Εορδαίας του νομού Κοζάνης ήταν Κατράνιτσα ή Καστράνισσα (Κάστρο της Άρνισσας).

Δεσπόζει στο κέντρο μιας κοιλάδας, υποχρεωτικής διάβασης από το υψίπεδο Εορδαίας - Πτολεμαΐδας (Καϊλαρίων) προς Έδεσσα - Γιαννιτσά - Θεσσαλονίκης.

Ανατολικά συνορεύει με την οροσειρά Βερμίου, βόρεια με την λίμνη Βεγορίτιδα (Οστρόβου), μαζί με την επιβλητική οροσειρά του Βόρα (Καϊμακτσαλάν) και δυτικά με την οροσειρά Μαυροπούλι (Κάρακους). Η απόσταση των Πύργων από την Αθήνα είναι 530χλμ., από την Θεσσαλονίκη 130χλμ.

Ιστορικά Στοιχεία

Ως μεγάλο κεφαλοχώρι, οι Πύργοι έχουν Ιστορία από τους προϊστορικούς ακόμη χρόνους. Από τους Πύργους ήταν ο θρυλικός κλέφτης Γούτας που έδρασε γύρω στο 1740 και επικεφαλής 300 κλεφταρματολών δρούσε σε όλη την Δυτική και Κεντρική Μακεδονία με ορμητήριο το Βέρμιο. Συνελήφθη το 1747 στη Βέροια.

Το 1737 γεννήθηκε στους Πύργους ο μεγαλέμπορος της Βιέννης και συνεργάτης του Ρήγα Φεραίου, Χρήστος Μάνος, γενάρχης της οικογενείας Χρηστομάνου. Κατά την επανάσταση του 1821, οι κάτοικοι των Πύργων ξεσηκώθηκαν και το Μάρτιο του 1822, 150 αγωνιστές υπό τον Μπλατσιώτη οπλαρχηγό Καραμήτσο, εξόντωσαν μεγάλες Οθωμανικές δυνάμεις στην περιοχή.

Από τους Πύργους κατάγονταν επίσης ο καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Δαμιανός Γεωργίου Δράσκας και ο Ιωάννης Καραμάτας (1864-1913), σημαντικός παράγοντας της Ελληνικής παροικίας του Σεμλίνου (Ζεμούν) και ιδρυτής του πρώτου Ελληνικού τυπογραφείου της Σερβίας (εγγονός του ήταν ο διακεκριμένος μαθηματικός του 20ου αιώνα Γιοβάν Καραμάτα).

Στην περίοδο του Μακεδονικού αγώνα, η κωμόπολη Κατράνιτσα χρησιμοποιούνταν από τα Ελληνικά αντάρτικα σώματα σαν βάση εξόρμησης ενάντια στους κομιτατζήδες και είχε μεταβληθεί σε απόρθητο φυλάκιο. Η Βουλγαρική προπαγάνδα αποπειράθηκε επανειλημμένα να ιδρύσει σχολείο και η εκκλησία να προσχωρήσει στην Βουλγάρικη εξαρχία.