Καρυδιά Πέλλας

Η Καρυδιά είναι χωριό του νομού Πέλλας στη Μακεδονία. Η Καρυδιά (παλ. Τέχοβο) είναι κτισμένη σε πλαγιά του Bόρα-Καϊμάκτσαλάν και απέχει μόλις 12χλμ απο την Έδεσσα. Το χωριό είναι κτισμένο σε μια χαράδρα γεμάτη οξιές για να προφυλάγεται από τον καιρό και από τα... μάτια όπως και τα περισσότερα χωριά της Μακεδονίας.  

Τα σπίτια ακολουθούν την λαϊκή Μακεδονική αρχιτεκτονική και είναι χτισμένα με πέτρες της περιοχής στο ισόγειο και τούβλο στο επάνω όροφο, στηριζόμενα σε πελεκητά καστανίσια δοκάρια μιας και τα περισσότερα ήταν δίπατα με τζάκι, πουλάτα (σήμερα ο γνωστός ημιυπαίθριος), κυράλι που έβλεπε τον βοριά (αποθήκη – ψυγείο).

Το χωριό είναι ιδανικό για πεζοπορίες ακολουθώντας την κυκλική διαδρομή περί του χωριού και βλέποντας το μέσα στην χαράδρα η οποία δημιουργήθηκε από το ποτάμι το οποίο πηγάζει από το Καϊμάκτσαλάν και φουσκώνει την άνοιξη. Επίσης υπέροχη πεζοπορία γίνεται στην περιοχή Σφέτι Ράνγκιου όπου υπάρχει το παλιό παρεκκλήσι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και υπόστεγο για υπέροχα πικ-νικ με καταπληκτική θέα του χωριού, της λίμνης και των σχεδόν πάντα χιονισμένων κορυφών του Καϊμάκτσαλάν.

Ακόμη μπορείτε να πάτε (πάντα με τα πόδια - το αυτοκίνητο το αφήνουμε κάτω από τις καρυδιές να ξεκουράζεται) στην περιοχή Σφέτα Πέτκα όπου υπάρχει το ομώνυμο εκκλησάκι της Αγίας Παρακευής ανάμεσα σε ένα δάσος με υπεραιωνόβιες βελανιδιές. Ο χώρος είναι ιερός και δεν ξυλεύεται ποτέ. Εδώ τα παλαιότερα χρόνια το ξημέρωμα για τις 26 Ιουλίου γινόταν εσπερινός και ακολούθως οι γυναίκες και τα παιδιά κοιμόντουσαν στρωματσάδα στον ιερό ναό για να είναι υγιείς όλη την χρονιά. Μάλιστα λέγεται από τους παλιότερους ότι η Παναγία έχει εμφανιστεί θέλοντας να διατηρηθεί το μέρος και το παλιό παραδοσιακό εκκλησάκι και έτσι το μέρος θεωρείται ευλογημένο. Σήμερα ο χώρος είναι κατάλληλος για παιχνίδια στο δάσος, πεζοπορία και πικ-νικ στο ξύλινο υπόστεγο δίπλα στο εκκλησάκι.

Κάθε χρόνο 26 Ιουλίου είναι το πανηγύρι του χωριού το οποίο στήνεται στην πλατεία με παραδοσιακή τοπική Μακεδονική μουσική και τραγούδια. Τα χάλκινα πνευστά δίνουν το καλύτερο τους εαυτό και αν παρευρεθείτε δεν θα γλιτώσετε εύκολα από τα κεράσματα των ντόπιων. Η Καρυδιά είχε και έχει χορευτές με φοβερή επιδεξιότητα στους Μακεδονικούς χορούς. Σήμερα χορευτές του χωριού διδάσκουν ή πλαισιώνουν τα γνωστότερα χορευτικά συγκροτήματα της περιοχής.

Ένα ακόμη ωραίο εκκλησάκι βρίσκεται στο Κόστενο όπου στις 21 Μαΐου Κωσταντίνου και Ελένης γίνεται πανηγύρι στον ομώνυμο ναό σε μια φανταστική τοποθεσία με το Καϊμάκτσαλάν και της λίμνης Άγρα όπου σύμφωνα με την παράδοση το Πάσχα οι νέοι του χωριού ξεκινούσαν με τα άλογα από το χωριό για να έρθουν για εκκλησιασμό στο εκκλησάκι. Ακολούθως οι γυναίκες του χωριού χτυπούσαν την καμπάνα γινόταν λειτουργία και έδιναν αυγά. Στον γυρισμό τα παιδιά με τα άλογα γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι και οι νοικοκυρές του κερνούσαν ρυζόγαλο.

Στις 23 Δεκεμβρίου γίνεται το Κόλιντα Μπάμπω (Κάλαντα Γιαγιά) με φωτιά στην πλατεία, όργανα και εδέσματα. Τελευταία Κυριακή της Αποκριάς γίνεται το έθιμο της συγχώρεσης όπου οι μικροί ζητάνε συγνώμη από τους μεγαλύτερους και ακολουθεί το έθιμο της Λάμκας με το κρεμαστό βραστό αυγό που διασκεδάζει μικρούς και μεγάλους έως σήμερα. Γενικά οι ντόπιοι είναι πολύ φιλικοί με τους επισκέπτες. Αν για παράδειγμα τους πείτε τις λέξεις Ράτζα Νίβα, Σούλκουβ ντόι, Γκλάβα(Κεφάλι), Κλάτνιτζ (Πηγές), Βοδενίτσα (Μύλοι) (ονόματα περιοχών) τότε αυτοί κάποια ιστορία θα έχουν να σας πουν.

Αναμφισβήτητα το πιο άγνωστο μέρος και από τα πιο όμορφα είναι το δάσος της Καρυδιάς το οποίο αποτελεί ιδιοκτησία του χωριού. Οξυές, βελανιδιές συνθέτουν ένα μαγικό τοπίο με φόντο τις κορυφογραμμές του Καϊμάκτσαλάν. Χαμηλά μπροστά από την σημερινή λίμνη του Αγρα υπάρχει ένα κάμπος γεμάτος σήμερα κυρίως με κερασιές. Εξαιρετικά είναι τα κεράσια της Καρυδιάς με τις καλύτερες ποικιλίες από τα Τραγανά Εδέσσης ή «Ρούπκα».

Σήμερα το χωριό βρίσκεται πολύ κοντά στο Χιονοδρομικό Κέντρο του Καϊμάκτσαλάν (μόλις 17χλμ με ασφαλτόδρομο εξαιρετικής ποιότητας) και πολύ κοντά στον Αγιο Αθανάσιο, στα Λουτρά Πόζαρ και στην Εδεσσα.

Λειτουργούν όλο τον χρόνο παραδοσιακοί ξενώνες, καφενεία το ένα εκ των οποίων είναι και ταβέρνα με τοπικές λιχουδιές, 2 cafe και παντοπωλείο. Στο χωριό επίσης λειτουργεί κέντρο παραδοσιακών τεχνών με αργαλειούς, υφάντρες, το γνήσιο δέντρο καρυδιάς που κρεμάστηκε ο Καπετάν Άγρας και Μίνγκας, η παραδοσιακή φορεσιά του χορευτικού, έκθεση τοπικών προϊόντων και προϊόντων του χωριού στο παλιό πέτρινο σχολείο στην πλατεία του χωριού με το παραδοσιακό πλατάνι. Η τοπική κουζίνα είναι κυρίως μακεδονική ενώ από εδώ έλκει την καταγωγή της και μια από τις διασημότερες μπάντες μακεδονικής μουσικής με χάλκινα στην Ελλάδα, οι «Χρυσοδάκτυλοι».