Χρυσοβίτσι Αρκαδίας

Στο δρόμο από τη Στεμνίτσα προς Τρίπολη, μετά από μια συναρπαστική διαδρομή μέσα από το

ελατόδασος του Μαινάλου φτάνει κανείς στο Χρυσοβίτσι, ένα από τα γραφικά ορεινά και ιστορικά χωριά της Αρκαδίας. Το χωριό, χτισμένο σε υψόμετρο 1100 μ. ανάμεσα σε δύο κατάφυτες πλαγιές, βρίσκεται στην άκρη του δάσους του Μαινάλου, 21χλμ. από την Τρίπολη. Έχει αρκετά παλιά πετρόχτιστα παραδοσιακά σπίτια και έχει κηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός.

Η προέλευση του χωριού χρονολογείται από τον 15ο αιώνα, ενώ γύρω στο 1700 αναφέρεται σαν Chrissovizzi σε ενετική απογραφή και λίγο αργότερα σαν Ξοβίτζι σε πατριαρχικό έγγραφο. Το χωριό υπήρξε κέντρο δράσης των επαναστατών του 1821. Βρίσκεται κοντά στο Λιμποβίτσι, το χωριό του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

Στο Χρυσοβίτσι ιδρύθηκε το 1935 εργοστάσιο επεξεργασίας ξυλείας, ένα από τα 7 που είχαν ιδρυθεί στην Ελλάδα την εποχή εκείνη, και το οποίο απασχολούσε εργάτες από την περιοχή. Ας σημειωθεί ότι το ρεύμα που χρησιμοποιούνταν για τη λειτουγία του προερχόταν από την επεξεργασία των υπολειμμάτων της επεξεργασίας ξυλείας (σε πριονίδια κλπ.) στην παλαιού τύπου ατμομηχανή του. Το ρεύμα που περίσσευε χρησίμευε στην ηλεκτροδότηση του Χρυσοβιτσίου. Η λειτουργία του έχει σταματήσει εδώ και πάνω από 30 χρόνια. Σήμερα στο παλιό εργοστάσιο στεγάζεται το πρότυπο Μουσείο Δασικής Ιστορίας Μαινάλου. Πρόκειται για ένα μουσείο που αναδεικνύει την δασική ιστορία του Μαινάλου, αλλά και τα πρώτα βήματα της βιομηχανικής ανάπτυξης της περιοχής.

Το χωριό έχει καλή τουριστική υποδομή. Υπάρχουν ενοικιαζόμενα δωμάτια για ομαδικές διανυκτερεύσεις, ταβερνάκια και καφενεία με τοπικό χρώμα, και προσφέρουν όλο το χρόνο παραδοσιακή φιλοξενία και Αρκαδική κουζίνα, γι΄αυτούς που αγαπούν αυτό το προνομιακής θέσης χωριό με το υγιεινό κλίμα. Οι λιγοστοί μόνιμοι κάτοικοι ασχολούνται με την ξυλεία και την κτηνοτροφία.

Το Χρυσοβίτσι είναι ένα καλό ορμητήριο για την πρόσβαση στην γύρω περιοχή: το δάσος του Μαινάλου, το Λιμποβίσι και την Στεμνίτσα. Στον δρόμο Στεμνίτας -Τρίπολης, 1 χιλ. πριν στο χωριό, υπάρχει διακλάδωση για το χωριό των Κολοκοτρωναίων Λιμποβίσι (8 χιλ.) και στην τοποθεσία Αρκουδόρεμα (4 χιλ.).

Ο δρόμος από το Χρυσοβίτσι, κατευθύνεται στο οροπέδιο της Δαβιάς και στα χωριά Τσελεπάκος, Δαβιά και Συλίμνα. Ένας άλλος επαρχιακός δρόμος οδηγεί μέσα από το δάσος στα Λυκόχια και από εκεί στη Μεγαλόπολη. Πριν το χωριό υπάρχει διακλάδωση για το χωριό Μανταίικα.