Θραψανό Ηρακλείου Κρήτης

Το χωριό Θραψανό βρίσκεται στον νομό Ηρακλείου, περιφέρειας Κρήτης, περίπου 30 χμ.

νοτιοανατολικά της πόλης του Ηρακλείου και είναι χτισμένο σε υψόμετρο 340μ.

Έως το 1997 αποτελούσε την κοινότητα Θραψανού της επαρχίας Πεδιάδος. Tο 1998 με το "σχέδιο Καποδίστριας" έγινε δημοτικό διαμέρισμα του ομώνυμου δήμου (Δήμος Θραψανού), του οποίου ήταν και η πρωτεύουσα έως και το 2010. Το 2011 με το "σχέδιο Καλλικράτης" το Θραψανό αποτελεί δημοτικό διαμέριαμα του Δήμου Μινώα Πεδιάδας, ο οποίος δημιουργήθηκε απο την συνένωση των δήμων Θραψανού, Αρκαλοχωρίου και Καστελλίου.

Το χωριό είναι - τουλάχιστον στα όρια της Κρήτης - πολύ γνωστό και ιδιαίτερα στους μεγαλύτερους σε ηλικία λόγω της Βεντέμας (οι καλοκαιρινές εξορμήσεις κατά ομάδες και η εγκατάσταση στα διάφορα μέρη της Κρήτης, όπου κατασκεύαζαν επί τόπου πιθάρια και άλλα μικρότερα αγγεία).

Eίναι ταυτόσημο με την αγγειοπλαστική και ιδιαίτερα με την κατασκευή των πιθαριών, καθώς οι κάτοικοι θεωρούνται άξιοι συνεχιστές της μινωικής αγγειοπλαστικής.

Παραδοσιακά λοιπόν o Θραψανιώτης ταυτίζεται ακόμα και σήμερα με τον αγγειοπλάστη και πιο συγκεκριμένα με τον πιθαρά, αφού το πιθάρι, αποτελεί το χαραχτηριστικότερο δείγμα της Θραψανιώτικης αγγειοπλαστικής.

Ακόμα και οι μαντινάδες που αναφέρονται στο Θραψανό επιβεβαιώνουν αυτή την σχέση:

Θραψανό Βεντέμα...

"Διάλε τσ' αποθαμένους του, τον παλιοθραψιανιώτη,

που κάνει τα σταμνιά βαρά (βαριά) και καταλεί τη νιότη"

....τραγουδούσαν οι κορασοπούλες της Κρήτης, όταν μετάφεραν το νερό με τα σταμνιά από μάκρυνες αποστάσεις, παρακαλώντας τους Θραψανιώτες να φτιάχνουν τα σταμνιά ελαφριά, ενώ οι φρεσκοπαντρεμένοι στο χωριό τα έβαζαν με την τύχη τους τραγουδώντας:

"Ως κι αν εψηλοπέτουνα να παντρευτώ στη χώρα

στο Θραψανό παντρεύτηκα και κοπανίζω χώμα."

Ο φόβος για να μην σπάσουν τα πιθάρια στους τοίχους κατά την μεταφορά τους, πάνω στα ζωντανά και μέσα από τα στενά σοκάκια τότε των χωριών, δημιούργησε την παροιμιώδη φράση:

"Όλοι, φοβούνται το Θεό και οι Θραψανιώτες τον τοίχο."

Σχετική με την αγγειοπλαστική είναι επίσης η παροιμιώδης φράση που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα όταν οι Θραψανιώτες αποφασίζουν για κάτι και δεν σηκώνουν αμφισβήτηση ή περαιτέρω κουβέντα:

"ο Θραψανιώτης κολλά όπου θέλει το αυτί"

Τα παλαιότερα χρόνια και συγκεκριμένα μέχρι και τo τέλος της δεκαετίας του 40 οι περισσότεροι κάτοικοι το καλοκαίρι είχαν σαν κύρια ασχολία την αγγειοπλαστική και την ασκούσαν με την μορφή της βεντέμας.

Το ποσοστό των κατοίκων που ασχολούνταν με την βεντέμα μειωνόταν συνέχεια ενώ οι βεντέμες σταμάτησαν στα τέλη της δεκαετίας του 60.

Εχουμε πλέον την δημιουργία μόνιμων εργαστηρίων γύρω απο το χωριό ενώ την τελευταία δεκαετία η αγγειοπλαστική έχει αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο και αποτελεί την βασική ασχολία για αρκετούς κατοίκους.

Σήμερα μπορούμε να πούμε ότι η αγγειοπλαστική με τα σύγχρονα εργαστήρια και την μεγάλη παραγωγή που επιτελούν, αποτελεί έναν από τους κύριους οικονομικούς μοχλούς ανάπτυξης του χωριού, διατηρώντας παράλληλα την παράδοση και την ιστορική ταυτότητά του.

Στο Θραψανό υπάρχουν άρτια οργανωμένοι επαγγελματίες απο όλες σχεδόν τις κατηγορίες επαγγελμάτων που δραστηριοποιούνται όχι μόνο στο χωριό αλλα και στην ευρύτερη περιοχή, ενώ οι περισσότεροι απο αυτούς ασχολούνται παράλληλα και με την γεωργία.

Κατα το μεγαλύτερο πάντως ποσοστό η ασχολία των κατοίκων είναι η γεωργία και συγκεκριμένα η καλλιέργεια της ελιάς και του αμπελιού (σουλτανί, ροζακί, κρασοστάφυλλα).

Σημαντικό μερίδιο στις καλλιέργειες έχουν αποκτήσει την τελευταία δεκαπενταετία και τα άνθη (ιδιαίτερα τα γαρύφαλλα) σε θερμοκήπια ή σε ανοικτά αγροκήπια. Υπολογίζεται ότι πάνω απο 250 στρέμματα έχουν καλλιέργειες με άνθη.

Πολύ μικρός αριθμός κατοίκων ασχολείται και με την κτηνοτροφία.