Χιονάδες Έβρου

Οι Χιονάδες (Τοπική Κοινότητα Ελαφοχωρίου - Δημοτική Ενότητα ΜΕΤΑΞΑΔΩΝ), ανήκουν στον δήμο ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ της Περιφερειακής Ενότητας ΕΒΡΟΥ που βρίσκεται στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα “Καλλικράτης”. Η επίσημη ονομασία είναι “αι Χιονάδες”. Έδρα του δήμου είναι το Διδυμότειχο και ανήκουν στο γεωγραφικό διαμέρισμα Θράκης.

Κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο “Καποδίστριας”, μέχρι το 2010, οι Χιονάδες ανήκαν στο Τοπικό Διαμέρισμα Ελαφοχωρίου, του πρώην Δήμου ΜΕΤΑΞΑΔΩΝ του Νομού ΕΒΡΟΥ.

Οι Χιονάδες είναι το χωριό με το μεγαλύτερο υψόμετρο στην περιοχή των Μεταξάδων, στο Διδυμότειχο του Έβρου. Λόγω της θέσης του αλλά και λόγω του μικροκλίματος που επικρατεί, συχνά τους χειμερινούς μήνες είναι σκεπασμένο με χιόνι – γεγονός που του δίνει και το όνομα Χιονάδες (κατά την Τουρκοκρατία ονομαζόταν «Καρλί» = χιονοσκεπές).

Πρόκειται για οικισμό γηγενών κατοίκων. Οικισμός υπήρχε στην περιοχή πιθανόν από το 800 μ.Χ. Συγκεκριμένα στην περιοχή «Αξιφάκι» σε απόσταση περίπου 2,5 χλμ ανατολικά του χωριού υπάρχουν ευρήματα παλαιότερου οικισμού. Οι κάτοικοι αυτού του οικισμού αναγκάστηκαν σύμφωνα με μαρτυρίες παλαιότερων χωρικών να μετακινηθούν στη σημερινή τοποθεσία έπειτα από δύο επιδημίες πανώλης που θανάτωσαν μεγάλο μέρος του πληθυσμού (στην τοπική διάλεκτο: πανούκλα). Η πρώτη επιδημία ξέσπασε σε άγνωστο σήμερα χρόνο και η δεύτερη γύρω στα 1790.

Λόγω της θέσης του, αλλά και λόγω του μικροκλίματος που επικρατεί, συχνά τους χειμερινούς μήνες σκεπάζεται με χιόνια.

Μέχρι την απελευθέρωση της Θράκης το 1920 ονομαζόταν «Καρλή». Από το 1924 ήταν οικισμός της Κοινότητας Τράβας η οποία το 1926 μετονομάστηκε σε Κοινότητα Ελαφοχωρίου, όπου και παρέμεινε έως το 1999. Από τότε και μέχρι το 2010 αποτελούσε οικισμό του Δημοτικού Διαμερίσματος Ελαφοχωρίου του Δήμου Μεταξάδων. Σήμερα υπάγεται στο Δήμο Διδυμοτείχου.

Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται ο Ιερός Ναός του Αγίου Αθανασίου πού χτίστηκε το 1973 στη θέση παλαιότερου Ναού του 19ου αιώνα (εορτάζει στις 2 Μαΐου, αποκομιδή λειψάνων του Αγίου - πανήγυρις του χωριού). Στο νότιοανατολικό άκρο του χωριού υπάρχει εκκλησάκι προς τιμή και πάλι του Αγίου Αθανασίου. Στη θέση αυτή υπήρχε το παλιό νεκροταφείο του χωριού με παλαιότερο εκκλησάκι. Ένα ακόμη εκκλησάκι (της Κοιμήσεως της Θεοτόκου) βρίσκεται κοντά στο χώρο αναψυχής στο ύψωμα «Τσιγλές».

Στο βορειοδυτικό άκρο του χωριού βρίσκεται η «Τούμπα», μια από τις πολλές «Θρακικές Τούμπες» τις περιοχής (πιθανολογείται ότι πρόκειται για ταφικό μνημείο). Σήμερα στην Τούμπα βρίσκεται το υδραγωγείο. Στον κεντρικό δρόμο του χωριού υπάρχει και το μαρμάρινο "Κρί Πηγάδι" από τις αρχές του 19ου αιώνα.

Στο ψηλότερο σημείο του χωριού βρίσκεται το παλιό λιθόκτιστο Δημοτικό Σχολείο πού χτίστηκε το 1924. Το κτήριο υπέστη μεγάλες ζημιές στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου και ξαναλειτούργησε ξανά το 1952. Σχολείο - Διδακτήριο λειτουργεί στους Χιονάδες από το 1880. Συγκεκριμένα στη σελίδα 411 του Κώδικα της Μητροπόλεως Διδυμοτείχου 1880-1892 είναι καταχωρημένο ότι ο εκ Σμύρνης Μητροπολίτης Διδυμοτείχου Μεθόδιος Αρώνης "ανήγειρε εκ του μηδενός και εν μέσω απεριγράπτου απαιδευσίας τα εξής Διδακτήρια και ισάριθμα Σχολεία, όπου δεν υπήρχαν ποτέ: 1) Νέο διδακτήριο στην αυλή της Παναγίας κατόπιν πυρπολήσεως του προϋπάρχοντος 2) το διδακτήριων Τοκμάκ (Μεταξάδων) το 1880, 3) τα σχολεία και διδακτήρια του Ιμπλεδίν (Λάδης) 1880, 4) Καρλή (Χιονάδων) 1880, 5) Κιουπλή (Σουφλίου) 1881, 6) Ασβεστάδων 1883 7) Πετράδων 1884, 8) Σαλτίκ (Λαβάρων) 1887, 9) Σκουρτοχωρίου 1888, 10) Παληουρίου 1889....."

Στους Χιονάδες δραστηριοποιείται και Πολιτιστικός Σύλλογος, ο οποίος ιδρύθηκε το Μάρτιο του 2000 από 79 Χιοναδιώτες, ενώ σήμερα αριθμεί περίπου 85 μέλη. Διοργανώνει πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως το πανηγύρι του χωριού στις 2 Μαΐου και τη συνάντηση των απανταχού Χιοναδιωτών κάθε τελευταία Κυριακή του Ιουλίου. Επίσης αναβιώνει έθιμα όπως του Μπέη, τα Κάλαντα των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και του Λαζάρου, συμμετέχει σε διάφορες εκδηλώσεις άλλων συλλόγων της περιοχής, διοργανώνει ενημερωτικές ομιλίες και εκδρομές σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Στις δραστηριότητες του Συλλόγου εντάσσεται και η συλλογή και διατήρηση των παραδοσιακών στολών και η κατασκευή νέων με την ίδια τεχνοτροπία, καθώς και η δημιουργία συλλογής λαογραφικών αντικειμένων και φωτογραφικού υλικού από διάφορες στιγμές του παρελθόντος των κατοίκων των Χιονάδων.