Αυγερινός Βοΐου Κοζάνης

Ο Αυγερινός είναι ορεινό χωριό του νομού Κοζάνης. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.050 μέτρων στις νότιες πλαγιές του όρους Βόιο και αποτελεί έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς του νομού Κοζάνης. Ο Αυγερινός ανήκει στον δήμο Βοΐου και ο πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 386 κάτοικοι. Το παλαιότερο όνομα του Αυγερινού είναι Κωνστάντσικον.

Από τον Αυγερινό καταγόταν ο λόγιος των αρχών του 19ου αιώνα Βασίλειος Παπαευθυμίου. Κατά την επανάσταση του 1821 οι κάτοικοι του Αυγερινού αγωνίστηκαν κατά των Οθωμανών. Σπουδαίοι αγωνιστές της επανάστασης του 1821 ήταν οι Ιωάννης Λιόλιου και Βασίλειος Σταύρου.

Ο Αυγερινός είναι ένα από τα πιο φημισμένα Καστανοχώρια του Βοΐου. Βρίσκεται στην υψηλότερη ζώνη των ορεινών οικισμών. Μιας και είναι ένα μεγάλο σε έκταση χωριό, χωρίζεται σε 4 μαχαλάδες: τον Επάνω, τον Κάτω, τον Κατήδικο και τον Γυφτομαχαλά.

Σύμφωνα με οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο του 1530, ο οικισμός Κωνστάντσικο υπήρχε ήδη και αποτελούνταν από 87 οικογένειες. Από τα παλαιοχώρια που σύμφωνα με την παράδοση συνενώθηκαν για να δημιουργηθεί ο Αυγερινός, αναφέρονται στο φορολογικό κατάστιχο ως ξεχωριστοί οικισμοί η Μπάτζη με 17 οικογένειες, το Ζάλτσι με 16 οικογένειες, το Τσέρνις με 17 οικογένειες και η Καλογρίτσα με 19 οικογένειες. Τα υπόλοιπα παλαιοχώρια (Κοντσκό, Τσατίβι, Καλύβια) δεν αναφέρονται. Μπορεί να είχαν ήδη συνενωθεί, αφού το Κωνστάντσικο παρουσιάζει αρκετά μεγάλο μέγεθος.

. Στη σημερινή του θέση υπήρχε από τα τέλη του 17ου αιώνα ένας μικρός οικισμός και μία εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Χαράλαμπο. Στις αρχές του 18ου αιώνα εδώ κατέφυγαν κάτοικοι από τα γύρω κατεστραμμένα Παλαιοχώρια, όπως η Καλογρίτσα, το Τσέρνις, το Ζάλτσι, το Κοντσικό, η Μπάτζη, το Τσατίβι και τα Καλύβια. Αργότερα εγκαταστάθηκαν και άνθρωποι από άλλα απομακρυσμένα χωριά, με αποτέλεσμα ο Αυγερινός να αναπτυχθεί γρήγορα και να αποτελέσει στα χρόνια που θα ακολουθούσαν ένα σημαντικό οικονομικό και πνευματικό κέντρο. Μάλιστα, στον οικισμό λειτουργούσε ελληνικό σχολείο πριν από το 1750.

Ο πληθυσμός του χωριού πριν τον Πόλεμο του ‘40 είναι πιθανό να έφτανε τους 1000 κατοίκους. Κύρια απασχόληση ήταν η κτηνοτροφία, η τυροκομία, από την οποία παράγονταν ο περίφημος Μπάτζιος, η δασοκομία, το εμπόριο και φυσικά η μαστορική. Ίδιες παρέμειναν οι ασχολίες και των σημερινών κατοίκων, ο μόνιμος πληθυσμός των οποίων φτάνει τους 150. Όμως, το καλοκαίρι το χωριό ξαναζωντανεύει και ο πληθυσμός του σχεδόν τριπλασιάζεται.

Το παλιό σχολείο λειτουργεί ως μουσείο και στο πνευματικό κέντρο εκτίθενται παλιές φωτογραφίες και παραδοσιακές ενδυμασίες, όπως η ξακουστή Κοντούσια, καθώς και φουστανέλες μακεδονίτικης ραφής. Σε κεντρική θέση δεσπόζει η πέτρινη εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου με το τέμπλο καρυδιάς και τη συλλογή σπάνιων εκκλησιαστικών αντικειμένων και λίγο έξω από το χωριό οι επίσης πέτρινες εκκλησίες της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Τριάδος.