Κάτω Ποταμιά Κιλκίς

Η Κάτω Ποταμιά βρίσκεται 5 χιλιόμετρα ανατολικά της πόλης του Κιλκίς είναι ένα γραφικός αγροτικός οικισμός κτισμένος σε πλαγιά βουνού στους πρόποδες του οποίου διέρχεται ο Γαλλικός ποταμός αφήνοντας στην αντίκρυ πλευρά τον οικισμό Άνω Ποταμιά. Υπάγεται στον νομό Κιλκίς καθώς και διοικητικό διαμέρισμα Λειψυδρίου. Στην τελευταία απογραφή του 2001 είχε 118 κατοίκους.

Οι κάτοικοι του χωριού είναι Σαρακατσάνοι και, προερχόμενοι από τον Καύκασο, Πόντιοι (που αποτελουν πλέον και την πλειοψηφία). Οι πρόσφυγες προέρχονται από το χωριό Σιντισκόμ (σήμερα Γιαλνιζτζάμ, Yalnizcam) της περιοχής Αρνταχάν (Ardahan) - Κάρς (Kars) Καυκάσου, στο οποίο μετακινήθηκαν το 1878 μετά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο από την περιοχή της Αργυρούπολης (Γκιουμουσανέ, Gumushane) του Πόντου και συγκεκριμένα από τα χωριά Μάλαχα, Άτρα και Σουλαμίς.

Στην Κάτω Ποταμιά κατοικούν επίσης, μία οικογένεια Μικρασιάτη (από Σμύρνη) και μερικές οικογένειες από τον Πόντο, της περιοχής Κοτυώρων (σήμερα Ορντού). Η παλιά ονομασία του χωριού ήταν Σαρήκιοϊ και κατοικούνταν από Τούρκους. Η μετονομασία του οικισμού έγινε στις 19/7/1928 (Φ.Ε.Κ 156/1928). Οι πρώτοι πρόσφυγες στο χωριό εγκαταστάθηκαν περί το 1918 αν και στην Ελλάδα ήρθαν το έτος 1914 αμέσως μετά την απελευθέρωση του Κιλκίς το 1913.

Οι οικογένειες αυτές έμειναν αρχικά στο χωριό Αγγίστα κοντά στο Ροδολίβος Σερρών και μετά από λίγα χρόνια αποφάσισαν να επιστρέψουν στο Σιντισκόμ. Η αδυναμία όμως επιστροφής λόγω της Ρωσικής επανάστασης και των συγκρούσεων των Τούρκων με τους Έλληνες και Ρώσους της περιοχής του χωριού τους, Σιντισκόμ, τους καθήλωσε στην Ελλάδα και επέλεξαν τότε το χωριό Κάτω Ποταμιά για εγκατάσταση αναμένοντας και τους συγγενείς τους από το Σιντισκόμ πολλοί από τους οποίους εγκαταστάθηκαν εκεί από το 1921. Τα επώνυμα των οικογενειών που εγκαταστάθηκαν στην Κάτω Ποταμιά προερχόμενοι από το Σιντισκόμ είναι Γεωργιάδης, Γιαχασίδης, Καλίδης, Καρυδάς, Κεσίδης, Κετικίδης, Κοσμίδης, Λεπίδης, Μαραντίδης, Μερτσανίδης, Μυρίδης, Παπαδόπουλος, Σαρίδης, Σουλαμίδης, Ταχταλίδης, Τσογγίδης και Φωτιάδης.

Οι κάτοικοι ασχολούνται με γεωργικές εργασίες αλλά και με εμπορικές δραστηριότητες λόγω της γειτνίασης με την πόλη του Κιλκίς. Πολλοί εγκαταστάθηκαν στην πόλη της Θεσσαλονίκης όπου και δραστηριοποιούνται και εργάζονται έχοντας τα εξοχικά τους στην Κάτω Ποταμιά την οποία και επισκέπτονται τα Σαββατοκύριακα και τις άλλες ημέρες γιορτών. Στο χωριό υπάρχει η εκκλησία των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στην εορτή των οποίων το χωριό έχει την πανήγυρή του. Σημειώνεται ότι την εκκλησία των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, είχαν οι πρόγονοί των προσφύγων, στο χωριό Μάλαχα Αργυρούπολης Πόντου, την περίοδο προ του 1878, όπως και στο Σιντισκόμ Καυκάσου κατά την περίοδο (1878-1920).