Βαρθολομιό Ηλείας

Το Βαρθολομιό είναι κωμόπολη του Νομού Ηλείας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 3.603 κατοίκους, ενώ το 2001 είχε 3.093 κατοίκους, με κύρια ενασχόληση τη γεωργία. Σημαντική ανάπτυξη παρουσιάζει ο τομέας τους τουρισμού του εμπορίου και της ελαφράς βιοτεχνίας.

Διοικητικά ανήκει στο Δήμο Πηνειού, ενώ παλαιότερα ήταν η έδρα του Καποδιστριακού Δήμου Βαρθολομιού. Σε απόσταση 2 χλμ. από το Βαρθολομιό βρίσκεται η παραλία Θίνες. Το Βαρθολομιό διαθέτει 2 Δημοτικά σχολεία, 2 νηπιαγωγεία, 2 παιδικούς σταθμούς, Γυμνάσιο, Λύκειο και το Μουσικό Σχολείο Βαρθολομιού που ιδρύθηκε το 1997.

Πριν τη Φραγκοκρατία του χωριό ονομαζόταν εξαιτίας ενός έλους στη περιοχή Βαλτοχώρι ή Βατραχοχώρι. Το χωριό άλλαξε όνομα με τη έναρξη της Φραγκοκρατίας και πήρε το όνομα του φεουδάρχη Βαρθολομαίου Β΄ Γκίζι. Σύμφωνα με την παράδοση, ένας ιππότης που ονομαζόταν Βαρθολομαίος γνώρισε μια πολύ όμορφη κοπέλα που έβοσκε πρόβατα καθώς επιτηρούσε την επικράτειά του. Την ρώτησε πώς τη λένε και από ποιο χωριό κατάγεται και έδειξε το χωριό της στη κοιλάδα. Ο Βαρθολομαίος θαμπωμένος ζήτησε από το πατέρα του να παντρευτεί τη κοπέλα και εκείνος δέχτηκε. Το μέρος που είδε τη κοπέλα ονομάστηκε Καρδιοκράφτι. Την μέρα του γάμου, ο Βαρθολομαίος εντυπωσιασμένος από τους κατοίκους της περιοχής του έδωσε χωράφια και αυτοί σε ανταπόδοση ονόμασαν το χωριό του Βαρθολομιό. Μια άλλη πιθανή προέλευση η σταδιακή παραφθορά του ονόματος Βαλτόλιμνο σε Βαρθολομιό. Η παλαιότερη αναφορά του χωριού με το όνομα Βαρθολομιό είναι ένα πατριαρχικό σιγίλιο του 1200 που βρίσκεται στη μονή των Βλαχερνών, στη περιοχή της Κυλλήνης.

Το χωριό στα Βυζαντινά χρόνια ήταν γνωστό ως Βαλτοχώρι ή Βατραχοχώρι. Το 1204 η περιοχή έγινε κτήση των Φράγκων. Η Φραγκοκρατία διήρκησε από το 1204 μέχρι το 1430. Η παλαιότερη αναφορά του χωριού με το όνομα Βαρθολομιό είναι ένα πατριαρχικό σιγίλιο του 1200 που βρίσκεται στη μονή των Βλαχερνών, στη περιοχή της Κυλλήνης. Το 1825, κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 κοντά στο Βαρθολομιό δώθηκε η Μάχη του Βαρθολομιού. Η μάχη δώθηκε μεταξύ τις 9 και 11 Νοεμβρίου 1825 και ήταν μια προσπάθεια να ανακοπεί η πορεία του Ιμπραήμ Πασά προς το Μεσολόγγι. Η μάχη έληξε με μεγάλες απώλειες για τους Τούρκους, με περίπου 1.000 νεκρούς, από τους Έλληνες όλοι εκτός ενός πέθαναν στη μάχη, σύνολο 150 (κατά τον Φραντζή), ή 180 (κατά τον Γ. Σισίνη). Ο πρώτος εορτασμός της επετείου της μάχης του Βαρθολομιού έγινε το 2001.

Το Βαρθολομιό βρίσκεται σε μια περιοχή με συχνές ισχυρές σεισμικές δονήσεις. Το 1820 έλαβε χώρα ένας σεισμός μεγέθους 6,6 ρίχτερ με επίκεντρο νοτιοανατολικά της χερσονήσου της Κυλλήνης. Οι σεισμοί του 1953 επίκεντρο ανάμεσα στη Κεφαλονιά και τη Ζάκυνθο προκάλεσαν εκτεταμένες καταστροφές στο Βαρθολομιό και στη Κυλλήνη, ιδίως ένας μετασεισμός μεγέθους 6,3 ρίχτερ με επίκεντρο περίπου 20 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Κυλλήνης. Τις 16 Οκτωβρίου 1988 ένας σεισμός με επίκεντρο κοντά στη Κυλλήνη μεγέθους 6,0 ρίχτερ γκρέμισε το καμπαναριό του ναού του Αγίου Ιωάννου στο Βαρθολομιό. Άλλος ένας σεισμός με επίκεντρο κοντά στο Βαρθολομιό σημειώθηκε τις 2 Δεκεμβρίου 2002 και είχε μέγεθος 5,8 ρίχτερ. Ο σεισμός προκάλεσε περισσότερες καταστροφές από το αναμενόμενο, προκαλώντας ζημιές σε τουλάχιστον 450 κτίρια, από τα οποία τα περισσότερα είναι λιθόκτιστα ή κτίρια που είχαν πληγεί από το σεισμό του 1988.