Τρίτη 1 Σεπτεμβρίου 2015

Μηλιά Φωκίδας

Στη Β.Δ. πλευρά της Μαλαθούνας (1417μ.) κάτω από το λόφο του Αι Γιώργη στην πλαγιά σε
υψόμετρο 800μ. είναι αμφιθεατρικά κτισμένη πνιγμένη στο πράσινο η Μηλιά. Βόρεια η περιφέρειά της βρέχεται από το γραφικό φαράγγι του Κότσαλου.


Ονομασία
Το χωριό μετονομάστηκε σε Μηλιά στα 1918, το πρώτο του όνομα ήταν Κολοσύρτης. Για την προέλευση του ονόματος Κολοσύρτης υπάρχουν οι ακόλουθες παραδόσεις. «Μια γυναίκα ζύμωνε για να φτιάξει ψωμί. Αίφνης ακούστηκε μια φωνή: Ήρθαν οι Τούρκοι. Αυτή η γυναίκα, επειδή τα χέρια της ήταν βουτηγμένα στο ζυμάρι, τράβηξε το σύρτη της πόρτας του σπιτιού της με τον κώλο της (κωλοσύρτησε την πόρτα) για να μην μπουν οι Τούρκοι μέσα στο σπίτι».

«Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας πήγαιναν οι Τούρκοι εισπράκτορες και μάζευαν τα βασιλικά δοσίματα (φόρο). Οι χωριανοί στέναζαν από το φορομπηχτικό βάρος. Έτσι μια χρονιά, σαν ήλθαν οι εισπράκτορες, οι Μηλιώτες τους έστησαν καρτέρι και τους σκότωσαν στη θέση «Τούρκικα Μνήματα». Σαν τόμαθε η Τούρκικη διοίκηση έστειλε ασκέρι και έκαψε το χωριό, οι χωριανοί για να γλιτώσουν έφυγαν κολοσυρτά. Έτσι ονομάστηκε το χωριό Κολοσύρτης».

«Από τις σπηλιές που βρίσκονται στα Ριζόβραχα, την παλιά εποχή έβγαινε ένα τέρας, δράκος, υπερφυσικό φίδι, το κωλοσουρτό, όπως το έλεγαν, που αθόρυβα τράβαγε προς το χωριό Κωλοσούρτης, κατέστρεφε, έτρωγε ό,τι ήθελε και έκανε τη βόλτα του μέχρι και τα σημερινά «Περιβόλια» και το «Χαϊκάλι Σίμου». Αυτός ο δράκος δεν ήταν άλλος από τον κατακτητή που ρούφαγε το αίμα των ραγιάδων. Άλλη εξήγηση είναι ότι ο πρώτος κάτοικος είχε το παρωνύμιο (παρατσούκλι) Κολοσύρτης (ο δυσκίνητος λόγω βάρους, ο συρόμενος με τους γλουτούς).

Ιστορία
Φαίνεται ότι η Μηλιώτικη περιφέρεια κατοικείται από τα αρχαία χρόνια. Αυτό τουλάχιστον δείχνουν όστρακα και κεραμίδια που βρίσκονταν στα χωράφια, όταν το αλέτρι έμπαινε βαθιά στη γη. Το αρχαιότερο έγγραφο για το χωριό είναι του 1770. Σύμφωνα με την παράδοση το χωριό καταστράφηκε από τους Τούρκους στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας, γι’ αυτό και δεν το αναφέρει ο Πουκεβίλ. Οι κάτοικοι σκόρπισαν σε διάφορα μέρη. Αργότερα όπως μαρτυρεί έγγραφο του 1823 κάποιοι έχουν επιστρέψει. Φαίνεται όμως ότι το χωριό ξανακαταστράφηκε και στα 1829 ήταν έρημο. Το 1836 είχε δυο οικογένειες.

Στις 22 Σεπτεμβρίου 1832 στη Ναύπακτο συνήλθαν 33 οπλαρχηγοί που υπέγραψαν συνθήκη για τη διοίκηση του φρουρίου της Ναυπάκτου, ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ο Αθανάσιος Τζονάκας από τη Μηλιά.

Φυσικές ομορφιές – Αξιοθέατα
Η Μηλιά διακρίνεται για την αμφιθεατρική της θέση, φαντάζει με φυσικό παρατηρητήριο με ανοικτό ορίζοντα. Στέμμα στην κεφαλή της και προστάτης της από τα νερά είναι ένας πανέμορφος ελατιάς. Πέρα από τα έλατα κέδροι, δρυόδεντρα, πουρνάρια, πλατάνια και άλλα θαμνοειδή συνθέτουν έναν ζωγραφικό πίνακα. Από τον ελατιά μέχρι το ποτάμι τον Κότσαλο, οι εναλλαγές του τοπίου με τις ζαγάδες και τα πεζούλια, την πυκνή βλάστηση αλλά και τα μισογκρεμισμένα καλύβια ξαφνιάζουν ευχάριστα τον περιπατητή.

Κατεβαίνοντας ο στρατοκόπος στον Κότσαλο θα παρατηρήσει τα βάθρα δυο πέτρινων γεφυριών πλάι πλάι, που ένωναν την Πυλήνη με το Πρόσχιο μέσω της Χώμορης. Το πετρογέφυρο ήταν ερειπωμένο στα 1924. Στη συμβολή του Κότσαλου και του Λευτεριάνικου υπάρχουν τα απομεινάρια πλέον από τους δυο νερόμυλους, που δούλευαν για πολλά χρόνια.

Στο έμπα του χωριού προβάλλει το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Στο κοιμητήριο του χωριού βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου κτισμένη στις αρχές του 20ου αιώνα, ενώ ο ενοριακός ναός της Αγίας Παρασκευής, που γιορτάζει στις 26 Ιουλίου, ανεγέρθηκε το 1898.












Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου