Αιγίτιο Φωκίδας

Το Αιγίτιο είναι ένα έρημο πλέον ορεινό χωριό του Νομού Φωκίδας. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο περίπου 1.000 μέτρων στις νοτιοανατολικές πλαγιές των Βαρδουσίων πάνω από την λίμνη του Μόρνου. Το Αιγίτιο ανήκει στον Δήμο Δωρίδας και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει τρεις κάτοικους. Μέχρι το 1927 ονομαζόταν Στρούζα, οπότε και μετονομάστηκε σε Πύρινον αλλά την επόμενη χρονιά, το 1928 μετονομάστηκε σε Αιγίτιο.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Από το 1836 ανήκε στο Δήμο Αιγιτίου ως Στρούζα. Μετονομάστηκε σε Κοινότητα Πυρίνου το 1827 και Αιγιτίου το 1928. Η ονομασία Στρούζα είναι σλαβική και σημαίνει ρεύμα, χείμαρρος. Ο πρώτος κύριος οικισμός βρισκόταν χίλια περίπου μέτρα ΝΔ, κοντά στο Παλαιόκαστρο. Περί το 17ο αιώνα όλοι οι γύρω κτηνοτροφικοί μικροοικισμοί μετακινήθηκαν στο Αιγίτιο λόγω του μικρού μοναστηριού του Αγ. Πνεύματος, παρότι η θέση δεν είχε νερό και το προμηθεύονταν από πηγή έξω από το χωριό. Στη δεκαετία του 1850 οι χωριανοί, με εισφορές τους, έχτισαν καινούργιο ναό στη θέση του παλαιού.

Στον αγώνα του 1821 η Στρούζα ανέδειξε αγωνιστές, όπως το μεγαλοκτηνοτρόφο Γ. Μπάκα και τον αδελφό του (ή γιό του) Παναγιώτη, τον περίφημο σκοπευτή του Σκαλτσοδήμου Θανάση Νικολάου και άλλους.

Τον Ιούλιο του 1943 οι Γερμανοί έκαψαν το χωριό και έσυραν τους κατοίκους του ομήρους στην Αθήνα για ένα χρόνο. Τη δεκαετία του 1950 οι κάτοικοι του Αιγιτίου εγκαταστάθηκαν στο νέο οικισμό της Πενταπόλεως. Κάποιοι νοσταλγοί διατηρούν μερικά σπίτια και ανεβαίνουν στο παλιό τους χωριό κατά καιρούς ως επισκέπτες, κτηνοτρόφοι, κυνηγοί και κατά εκατοντάδες στο πανηγύρι του Αγ. Πνεύματος. Επίσης μεγάλο πανηγύρι γίνεται κάθε χρόνο και στο εξωκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής (Αρσαλή).

Κατά την αρχαιότητα, οι Απόδοτοι – Αιτωλοί του Αιγιτίου, ήταν σύμμαχοι των Σπαρτιατών. Το 426 π.Χ. ο Αθηναίος στρατηγός Δημοσθένης, επικεφαλής ισχυρού στρατιωτικού σώματος, εξόρμησε από τον Οινεώνα, κοντά στο σημερινό Ευπάλιο και, αφού κατέλαβε το Κροκύλειο, την Ποτιδάνεια (πιστεύεται ότι βρίσκονταν πιο κάτω, σε διαφορετικές από τις σημερινές θέσεις) και το Τείχιο, έφτασε στο Αιγίτιο. Εκεί όμως οι Αθηναίοι κατανικήθηκαν από τους Αιγιτίους και τους Αιτωλούς.