14 βότανα για τις παθήσεις του αναπνευστικού

Η φύση έχει φροντίσει και για το αναπνευστικό σύστημα. Στο φαρμακείο της μπορεί κανείς να βρει μεγάλη ποικιλία βοτάνων που αναπτύσσουν αποχρεμπτική και αντιβηχική δράση και άλλα που πολεμούν τις λοιμώξεις των πνευμόνων, το άσθμα, τις φλεγμονές και άλλες συναφείς παθήσεις.

ΕΥΚΑΛΥΠΤΟΣ

Είναι ένα θαυματουργό βότανο, που χρησιμοποιείται ενάντια στις φλεγμονές του αναπνευστικού συστήματος, καταπραΰνει τον βήχα, ρευστοποιεί τα φλέματα και καταπολεμά το άσθμα. Το αιθέριο έλαιο που περιέχεται στα φύλλα του, το ευκαλυπτέλαιο, αναπτύσσει αντιβιοτική δράση κατά των μολύνσεων του αναπνευστικού, ενώ χρησιμοποιείται και κατά της φυματίωσης. Εισπνοές ατμού (5-10 σταγόνες ευκαλυπτέλαιου σε μια κατσαρόλα με βραστό νερό) βοηθούν στην αντιμετώπιση του κρυολογήματος και της καταρροής ενώ για την καταπολέμηση του βήχα συστήνονται εντριβές με διάλυμα στο στήθος. Εισπνοές προτείνονται και σε περιπτώσεις βρογχίτιδας και ιγμορίτιδας.

ΘΥΜΑΡΙ

Κατευναστικό στη βρογχίτιδα, τον κοκίτη και γενικά σε περιπτώσεις έντονου βήχα. Το θυμάρι, γνωστό από την αρχαιότητα για τις ιαματικές ιδιότητές του, είναι ένα φυτό με έντονη μυρωδιά, που περιέχει αιθέριο έλαιο (θυμέλαιο), στυπτικές και αντιβιοτικές ουσίες. Η θυμόλη που περιέχεται κατά 40% στο αιθέριο έλαιο του θυμαριού χρησιμοποιείται κατά των παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος σε γαργάρες και κατά της χρόνιας βρογχίτιδας, της φυματίωσης και του κοκίτη με μορφή διαλύματος σε κομπρέσες. Το θυμέλαιο χρησιμοποιείται από τον 16ο αιώνα ενώ οι Ρωμαίοι στρατιώτες συνήθιζαν να κάνουν μπάνιο σε νερό με θυμάρι πιστεύοντας ότι έτσι αποκτούν ενεργητικότητα.

ΙΝΟΥΛΑ

Είναι ένα σπάνιο φυτό που μοιάζει με χοντρή μαργαρίτα. Μπορεί να φτάσει σε ύψος μέχρι και τα 2 μέτρα και συναντάται και στη χώρα μας, σε ορεινούς και σκιερούς τόπους. Η ίνουλα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τα αναπνευστικά προβλήματα. Οι αντιβακτηριδιακές και οι αποχρεμπτικές της ιδιότητες την καθιστούν ιδανική για αναπνευστικά νοσήματα όπως το άσθμα και τις πνευμονικές λοιμώξεις. Επίσης, από τη ρίζα της κατασκευάζονται φάρμακα ενάντια στη βρογχίτιδα και τη φυματίωση. Για τις ιδιότητές της αυτές χρησιμοποιείτο από τον Χείρωνα, τον Ιπποκράτη και την εποχή του Μεσαίωνα.

ΜΟΛΟΧΑ

Είναι ένα αποτελεσματικό μαλακτικό. Η μολόχα βοηθά στη ρευστοποίηση του φλέματος, ανακουφίζει από τον βήχα και καταπολεμά την καταρροή των βρόγχων. Σύμφωνα με τη βοτανολογία τα φύλλα της, τα οποία περιέχουν, μεταξύ άλλων, ίχνη από βιταμίνες Α, Β1, Β2 και C χορηγούνται σε περιπτώσεις καταρροών και φλεγμονών των αναπνευστικών οδών. Η κατανάλωση αρκετών φλιτζανιών αφεψήματος από τη ρίζα μολόχας ευνοεί τις αποχρέμψεις και καταπραΰνει τις φλογώσεις του αναπνευστικού συστήματος. Τη μολόχα τη χρησιμοποιούσαν πολύ ως τροφή οι αρχαίοι Ελληνες και οι Αιγύπτιοι ενώ οι θεραπευτικές της ιδιότητες είχαν γίνει γνωστές στους Ρωμαίους από το 700 π.Χ.

ΚΡΕΜΜΥΔΙ

Απαραίτητο συστατικό της ελληνικής κουζίνας, ωμό, ψητό, τηγανητό ή βραστό, το κρεμμύδι εκτός από τη γεύση που χαρίζει στο φαγητό χαρακτηρίζεται από πλούσιες θεραπευτικές ιδιότητες. Μεταξύ άλλων, επιδρά ευνοϊκά στο αναπνευστικό σύστημα και είναι πολύτιμο για το άσθμα, τη βρογχίτιδα και τη λαρυγγίτιδα. Στη λαϊκή ιατρική το κρεμμύδι χρησιμοποιείται κατά της φαρυγγίτιδας ενώ θεωρείται το θρεπτικό φάρμακο για κάθε περίπτωση λόγω της μεγάλης θρεπτικής του αξίας. Το κρεμμύδι περιέχει φθόριο, ιώδιο, βιταμίνες Α, Β και C.

ΠΕΥΚΟ

Αποχρεμπτικές και αντικαταρροϊκές είναι οι ιδιότητες του πεύκου που το καθιστούν ευεργετικό για το αναπνευστικό σύστημα. Τα φρέσκα φύλλα του μαζί με τα αρσενικά άνθη του σε βραστό νερό αποτελούν σημαντικό ίαμα που όταν εισπνέεται ωφελεί σε περιπτώσεις βήχα, ιγμορίτιδας, βρογχίτιδας και κρυολογήματος.

ΠΟΥΛΜΟΝΑΡΙΑ

Επειδή τα παρδαλά φύλλα της έμοιαζαν με πνεύμονες, τον 16ο και 17ο αιώνα η πουλμονάρια θεωρήθηκε ότι είναι βότανο που ενισχύει τους πνεύμονες. Οι εικασίες της εποχής- παρά την παράδοξη προέλευσή τους- τελικά επιβεβαιώθηκαν καθώς πρόκειται για ένα αποχρεμπτικό και αντιβηχικό φυτό. Σύμφωνα με τη βοτανοθεραπευτική, το έγχυμα από τα φύλλα της καταπολεμά τις παθήσεις της αναπνευστικής οδού και των πνευμόνων. Η πουλμονάρια περιέχει σε σημαντικά ποσοστά βλεννώδεις ουσίες, μία σαπωνίνη, πυρίτιο, τανίνη και ανόργανα άλατα. Στη χώρα μας συναντάται κυρίως στις Σέρρες και σε σκιερά μέρη της Βορείου Ελλάδας.

ΓΛΥΚΟΡΙΖΑ

Είναι ένας θάμνος που φτάνει σε ύψος το 1 μέτρο και έχει χοντρές διακλαδισμένες ρίζες. Χάρη σε αυτές κατατάσσεται στα φαρμακευτικά φυτά. Δρα ως μαλακτικό των πνευμόνων, αποχρεμπτικό και αντιφλεγμονώδες. Επίσης ελαττώνει τον βήχα και σύμφωνα με τους βοτανολόγους δρα ευεργετικά στο στήθος σε περιπτώσεις κρυολογήματος και πνευμονίας. Ενδεικτικό των ιδιοτήτων της είναι το γεγονός ότι από τον χυμό της ρίζας του φυτού, ο οποίος ονομάζεται γιάμπολη, παρασκευάζονται οι μαύρες παστίλιες για τον λαιμό και το βήχα. Το γλυκοριζικό οξύ που περιέχεται στη γλυκόριζα είναι αντιφλεγμονώδες.

ΝΕΡΟΚΑΡΔΑΜΟ

Είναι φάρμακο κατά της βρογχίτιδας. Ενα βότανο διεγερτικό και αντιβηχικό που δρα, επίσης, ως αποχρεμπτικό σε περιπτώσεις χρόνιου κατάρρου των πνευμόνων. Το νεροκάρδαμο παλαιότερα αξιοποιείτο από τη φαρμακοβιομηχανία, πλέον, όμως χρησιμοποιείται αποκλειστικά στη λαϊκή ιατρική. Το βότανο αυτό περιέχει μεταξύ άλλων ιώδιο και σίδηρο, βιταμίνη C και Ε, αιθέριο έλαιο, κάλιο, θείο, φώσφορο, μαγγάνιο και ασκορβικό οξύ.

ΒΕΡΒΕΡΙΔΑ

Η λεμονάδα που φτιάχνεται με τον χυμό των καρπών της συστήνεται από τους βοτανολόγους κατά των αναπνευστικών παθήσεων ενώ το αφέψημα και το σιρόπι τους χρησιμοποιούνται κατά του βήχα. Οσοι καταφύγουν σε αυτό το βότανο για να ανακουφίσουν το αναπνευστικό τους σύστημα, θα το κάνουν με αρκετή ευχαρίστηση, αφού η βερβερίδα έχει μια ευχάριστη ξινή γεύση και ο χυμός από τις ρόγες της διαλυμένος σε κρύο νερό καταναλώνεται και ως καλοκαιρινό ποτό. Στα χωριά από βερβερίδα φτιάχνουν ζελέ και γλυκά. Οι καρποί και οι σπόροι της είναι πλούσιοι σε βιταμίνη C, σάκχαρα, πηκτίνη, κιτρικό και μηλικό οξύ.

ΜΠΟΡΑΝΤΖΑ

Είναι ένα φαρμακευτικό φυτό κατά της πνευμονίας. Η μποράντζα ή βόραγο όπως την ονόμαζαν οι αρχαίοι Ελληνες δρα, επίσης, ως αντιβηχικό και κατά των πνευμονικών κατάρρων. Το έγχυμα των ανθέων της βοηθά στην αντιμετώπιση της βρογχίτιδας ενώ σιρόπι από τον χυμό της καταπολεμά την πνευμονία. Ο Πλίνιος αποκαλούσε το βότανο αυτό «ευφρόσυνο» γιατί πίστευε ότι διώχνει τη μελαγχολία και καθιστά τους ανθρώπους χαρούμενους.

ΦΛΟΜΟΣ

Είναι ένα φυτό που πολλαπλασιάζεται μόνο του στην Ελλάδα και φυτρώνει σε χέρσα εδάφη, αναχώματα, ξερά λιβάδια, στις άκρες αγροτικών δρόμων ή ανάμεσα σε βράχους. Τα φύλλα και τα άνθη του συστήνονται κατά του πνευμονικού κατάρρου, του βήχα και της αιμόπτυσης. Το έγχυμα από τα άνθη του φυτού δρα ως αποχρεμπτικό και αποσυμφορητικό του ρινικού συστήματος. Εγχυμα από τις ρίζες του συστήνεται κατά του βήχα και των φλεγμονών του λάρυγγα. Ο φλόμος περιέχει πολλές βλεννώδεις ουσίες και σαπωνίνες.

ΙΠΕΚΑ

Αποχρεμπτικό, σπασμολυτικό στον χρόνιο πνευμονικό κατάρρου, στο ξερό ή υγρό άσθμα, στον κοκίτη και την αιμόπτυση, η ιπέκα κατέχει περίοπτη θέση στο φαρμακείο της φύσης για την ανακούφιση του αναπνευστικού συστήματος. Πολλά φάρμακα κατά της βρογχίτιδας που κυκλοφορούν στο εμπόριο έχουν ως βάση τους την ιπέκα ενώ το βότανο διατίθεται και σε μορφή παρασκευασμάτων όπως σιροπιού ή βάμματος. Σε μεγάλες δόσεις προκαλεί εμετό. Η χρήση της γενικεύτηκε στην Ευρώπη τον 17ο αιώνα και είναι ένα από τα παλαιότερα βότανα που χρησιμοποίησαν οι Ινδιάνοι στη Βραζιλία.

Η ΛΕΒΑΝΤΑ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΝΕΙ ΤΟΝ ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΟ

Με την εξαιρετική αντιμικροβιακή δράση της θεωρείται ότι εξουδετερώνει τον πνευμονιόκοκκο, ενώ εισπνοές και εντριβή με το αιθέριο έλαιο που παράγει καταπολεμούν βήχα, άσθμα, βρογχίτιδα και λαρυγγίτιδα. Η λεβάντα πήρε το όνομά της από το λατινικό ρήμα lavare (πλένω) και έχει αναρίθμητες θε­ραπευτικές ιδιότητες λόγω της σύνθετης σύστασης του αιθέριου ελαίου της. Οι ανθισμένες κορυφές της λεβάντας περιέχουν αιθέριο έλαιο, ρητίνη, τανίνη και πικρή ουσία.