Λεύκες Πάρου

Οι Λεύκες είναι ένα ορεινό Κυκλαδικό παραδοσιακό χωριό. Είναι κτισμένες αμφιθεατρικά σε σχήμα σταυρού και σε υψόμετρο 250 μέτρων στο κέντρο του νησιού. Απέχει 10 χλμ. από το λιμάνι της Παροικιάς που είναι η πρωτεύουσα της Πάρου. Περιβάλλεται από μικρές δασικές εκτάσεις, ελαιώνες και αμπελοκαλλιέργειες.

Χαρακτηριστικότερη είναι το όμορφο γεμάτο από πεύκα δάσος του, που καλύπτει τη μία πλευρά του χωριού. Στις κορυφές των γύρω λόφων βρίσκονται εννέα ανεμόμυλοι, από τους οποίους δύο επισκευασμένοι σε κατοικίες και οι υπόλοιποι ημιερειπωμένοι.

Στον ένα λόφο δυτικά του χωριού, βρίσκεται το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία. Ακριβώς πίσω από το λόφο αυτό υψώνεται με μεγαλοπρέπεια το ψηλότερο βουνό του νησιού, ύψους 771 μέτρων περίπου, στην κορυφή του οποίου βρίσκονται οι Ιεροί Ναοί των Αγίων Πάντων και του Προφήτη Ηλία, καθώς και οι εγκαταστάσεις του ΟΤΕ και οι γεννήτριες αιολικής ενέργειας.

Ανατολικά παραμένει ανοιχτή θέα στη θαλάσσια λεκάνη της Παροναξίας που απέχει 5 χλμ. Ο φυσικός χώρος των Λευκών εκτείνεται νότια, μέχρι της παραλίου ζώνης του Ασπρου Χωριού και των Γλυφών.

Ονομασία - Πληθυσμός

Παλαιότερα και μέχρι το 1912 οι Λεύκες ήταν Δήμος με την ονομασία "Δήμος Υρίας" με πληθυσμό περίπου 2500 κατοίκους. Μετονομάστηκε Λεύκες από το λευκό χρώμα της ενδυμασίας των κατοίκων τους (λευκό σκουφάκι και λευκή βράκα) και τις άφθονες και πανύψηλες λεύκες που υπήρχαν στο χωριό. Σήμερα έχει περίπου 850 μόνιμους κατοίκους οι οποίοι τους καλοκαρινούς μήνες υπερδιπλασιάζονται.

Φυσιογνωμία

Οι Λεύκες διατηρούν έντονα την παραδοσιακή τους φυσιογνωμία. Περπατώντας κάποιος στους δρόμους του χωριού θα διακρίνει παντού δείγματα Λαϊκής Αρχιτεκτονικής και χαρακτηριστικής γλυπτικής σε πόρτες, βόλτα, στηθαία εκκλησιών.

Θα συναντήσει στενά γραφικά σοκάκια και δρομάκια με παλιές μαρμαρόπλακες και ψαρόπλακες ασβεστωμένες περιμετρικά. Θα αντικρύσει τις παραδοσιακές "πεζούλες", από τις οποίες τα νέα διαδίδονται σε όλο το χωριό. Θα απολαύσει ανθοστόλιστες γραφικές αυλές και μπαλκόνια, μικρά όμορφα παλιά σπιτάκια, αλλά και καινούρια με χαρακτηριστικό τους το νησιώτικο χρώμα καθώς και νεοκλασικά κτίρια.

Οι στενοί και ανισόπεδοι δρόμοι, με τα πολλά σκαλοπάτια τους, κάνουν τον οικισμό άβατο από τροχοφόρα. Έτσι, μέσα σε καθαρή από καυσαέρια ατμόσφαιρα και αθόρυβο περιβάλλον η πεζοπορεία είναι ευχάριστη. Εκεί όμως που γίνεται πραγματικά απόλαυση είναι περπατώντας τον Βυζαντινό δρόμο από καλτερίμι. Οι πλατείες και τα ανοίγματα του χωριού στέκονται φιλόξενα για ξαπώστεμα από τις ανηφοριέςκαι κατηφοριές. Εκεί απολαμβάνεις πραγματικά την ηρεμία που αναζητάς και αναπνέεις καθαρό αέρα με πλούσιο οξυγόνο. Ιδιαίτερα στη γραφική κεντρική πλατεία, σημείο αναφοράς των κατοίκων του, νιώθεις επιπλέον τη ζεστασιά και τη φιλικότητά τους.

Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά

Σαν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά για τις Λεύκες είναι ότι φημίζονται όχι μόνο για τη γραφικότητά τους και το ξηρό υγειινό τους κλίμα, αλλά και για την καθαριότητά τους, ενώ οι Λευκιανοί για τη φιλοξενία τους, τη φιλοτιμία τους, την ευγένειά τους και την ιδιόρρυθμη γλωσσική διάλεκτό τους (ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους).

Προϊόντα

Οι Λεύκες είναι κατ' εξοχήν ορεινό χωριό και κατά συνέπεια φτωχό. Τα προϊόντα του είναι τα τυπικά προϊόντα των ορεινών περιοχών, τα οποία μάλιστα δεν επαρκούν. Για το λόγο αυτό υπάρχει πάντα μεγάλη μετανάστευση, αιτία για την οποία και οι Λεύκες συρρικνώθηκαν. Κύρια προϊόντα τους είναι το ελαιόλαδο, το κρασί, το ούζο (οι Λευκιανοί το ονομάζουν "σούμα"), τα σταφύλια, τα σύκα (τα "σαμωτά" είναι παραδοσιακό κατασκεύασμα), το ξύδι,τα κτηνοτροφικά και γαλακτοκομικα προινοντα.