Αρσένι Πέλλας

Το Αρσένι (επίσημα στην καθαρεύουσα: Αρσένιον) είναι πεδινός οικισμός του δήμου Σκύδρας. Βρίσκεται ανατολικά του όρους Βέρμιο και σε απόσταση 6 περίπου χιλιομέτρων από τους πρόποδες του. Απέχει από την κωμόπολη της Σκύδρας 6 χιλιόμετρα και 25 χιλιόμετρα από την Έδεσσα. Ο πληθυσμός του χωριού ανέρχεται στους 1.396 μόνιμους κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2011.

Ιστορία

Το έτος ίδρυσης του οικισμού δεν είναι γνωστό. Αναφέρεται ότι ο οικισμός χωριό πήρε το όνομα του από τον επίσκοπο Βεροίας Αρσένιο, ο οποίος έδωσε το όνομα της επισκοπικής έδρας στο χωριό Επισκοπή και το δικό του όνομα στον οικισμό Αρσένιο, δεδομένου ότι υπαγόταν εκκλησιαστικώς στην ίδια αρχιερατική περιφέρεια. Δίπλα από το αδρευτικό κανάλι της περιοχής, ανακαλύφθηκαν κατά τη δεκαετία του 1960 αρχαιολογικά ευρήματα και ορίστηκε η θέση ως αρχαιολογικός χώρος. Τον Ιούλιο του 1997, ξεκίνησε στη θέση αυτή ανασκαφή, η οποία έφερε στο φως ίχνη από ένα νεολιθικό οικισμό. Βρέθηκαν τοίχοι από κάποια οικοδομήματα, αγγεία σε καλή κατάσταση και κομματιασμένα που χρονολογούνται γύρω στο 4700 με 4800 π.Χ. Βρέθηκαν επίσης και άλλα διακοσμημένα και πιο απλά όστρακα, κεραμικά και οστά, ειδώλια, εργαλεία υφαντικής και οστέινα εργαλεία.

Οι περιορισμένες ανασκαφές στο χώρο δεν επέτρεψαν στους αρχαιολόγους να σχηματίσουν μια ολοκληρωμένη άποψη για τον προϊστορικό αυτό οικισμό. Εκτιμούν ωστόσο ότι τελικά καταστράφηκε από πυρκαγιά κατά τη διάρκεια της νεολιθικής εποχής. Μέχρι το 1920, στο χωριό κατοικούσαν 20 οικογένειες εντοπίων. Το 1920, πριν την Μικρασιατική Καταστροφή, εγκαταστάθηκαν οι πρώτοι πρόσφυγες που ήταν Πόντιοι την περιοχή του Καυκάσου. Ακολούθησαν με την ανταλλαγή των πληθυσμών που προέβλεπε η συνθήκη Συνθήκη της Λωζάνης, Ανατολικοθρακιώτες και Πόντιοι, από ορεινές περιοχές του Πόντου που ονομάζονταν απεσλήδες, δηλαδή βουνίσιοι.

Οικονομία και πολιτισμός

Κύρια ασχολία των κατοίκων του χωριού, είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία. Βασικό γεωργικό προϊόν της περιοχής, είναι μια ποικιλία πράσινου μήλου. Στις δεκαετίες του 1980 και 1990, ατο Αρσένι παρουσιάστηκε σημαντική ανάπτυξη στον τομέα της κατασκευής γεωργικών μηχανημάτων, αυτόματων αρδευτικών συστημάτων και θερμαντικών σωμάτων (καλοριφέρ).

Το 1963, ιδρύθηκε ο Μορφωτικός Σύλλογος Αγροτοπαίδων Αρσενίου. Ανάμεσα στις δραστηριότητες του συλλόγου κατά το παρελθόν, ήταν η ανέγερση της Αγροτολέσχης, που αποτελούσε μοναδική στο είδος της εκείνη την εποχή. Το 1971, ο σύλλογος μετονομάστηκε σε Μορφωτικός Σύλλογος Αρσενίου "Μέγας Αλέξανδρος". Στο χωριό διοργανώνεται από το 1985 και κάθε χρόνο η Γιορτή Πράσινου Μήλου, όπου προωθείται το βασικό αγροτικό προϊόν της περιοχής, το πράσινο μήλο. Οι επισκέπτες μπορούν να γευτούν νωπά μήλα, αρτοσκευάσματα όπως μηλόπιτες και τάρτες, και γλυκά όπως μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού.

Εκπαίδευση

Κατά την διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας, στο χωριό Αρσένι δεν λειτουργούσε ελληνικό σχολείο, με αποτέλεσμα να μην γνωρίζουν οι ντόπιοι κάτοικοι την ελληνική γλώσσα. Μιλούσαν όμως την τουρκική, διότι ζούσαν και εργάζονταν στα κτήματα των μουσουλμάνων κατοίκων στην υπηρεσία του τοπικού μπέη. Μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας έπειτα από την νίκη των ελληνικών στρατευμάτων στους Βαλκανικούς Πολέμους και την εκδίωξη των τουρκικών αρχών την περίοδο 1912 με 1913, η Ελληνική Κυβέρνηση ίδρυσε νηπιαγωγείο και δημοτικό σχολείο. Το δημοτικό σχολείο Αρσενίου ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1916, αλλά επειδή όμως δεν υπήρχε διδακτήριο, στεγαζόταν προσωρινά σε διάφορα δωμάτια οικιών του χωριού. Το ενοίκιο του σχολείου πληρώνονταν, άλλοτε με την συνδρομή των κατοίκων και άλλοτε με πόρους της κοινότητας.

Οι κάτοικοι του Αρσενίου αναφέρουν ότι το 1925 τοποθετήθηκε στο νηπιαγωγείο ρου χωριού από την Νομαρχία Πέλλας η πρώτη νηπιαγωγός, ηλικίας μόλις 16 ετών. Η διδασκαλία των μαθημάτων εκείνη την χρονιά, γινόταν σε ένα δίπατο πρώην τούρκικο σπίτι, στα δεξιά του ναού του Αγίου Παντελεήμονα. Στον επάνω όροφο του οικήματος, κατοικούσε η νεαρή νηπιαγωγός και στο ισόγειο στεγαζόταν το νηπιαγωγείο, το οποίο λειτουργούσε με πρόχειρα μέσα διδασκαλίας.

Το πέτρινο διδακτήριο που διατηρείται μέχρι σήμερα, χτίστηκε το 1929 ως διθέσιο σχολείο. Από την αρχή της λειτουργίας του, ήταν μικτό σχολείο αρρένων και θηλέων. Ο μέσος όρος των μαθητών κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1940 και του 1950 ανερχόταν σε 150 μαθητές, ενώ κάποιες χρονιές δεν λετούργησε. Το 1952, προστέθηκε στο αρχικό πέτρινο κτίριο και τρίτη αίθουσα, ενώ τα έτη 1962 με 1964, χτίστηκε νέο διθέσιο διδακτήριο στο προαύλιο χώρο του σχολείου.

Από το σχολικό έτος 1956 με 1957, στο χωριό λειτούργησε διτάξιο νυκτερινό δημοτικό σχολείο αρρένων και θηλέων. Ο αριθμός των μαθητών δεν υπερέβαινε τους 70 μαθητές. Από το 2000, ξεκίνησε την λειτουργία του το Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών (ΚΔΑΠ), με σκοπό να δημιουργική αποσχόληση των νέων. Αποτελεί πρόγραμμα του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και υλοποιείται από τη Δημοτική Επιχείρηση Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΔΕΤΑ).