Αρματολικό Τρικάλων

58 χλμ. από την Πύλη, φθάνει κανείς στο Αρματολικό, σε υψόμετρο 840 μ. Η κοινότητα

Αρματολικού, που περιλαμβάνει τους οικισμούς Λεφέϊκα, Σκλήθρα, Γράβο και Γούρνες (Αγία Τριάδα) , οι οποίοι ζουν από την γεωργία, την κτηνοτροφία και την εποχιακή απασχόληση.

Το Αρματολικό, όπως δηλώνει και το όνομά του, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ήταν κατάλυμα αρματολών, σύμφωνα με την εξήγηση που δίνουν οι κάτοικοί του. Ο πιο γνωστός απ’ αυτούς υπήρξε ο καπετάν Σβάρνας και το μεγάλο ασκέρι του, που αποτελούν το αντικείμενο τοπικών εξιστορήσεων. Ωστόσο, η αρχική θέση του χωριού κατά το 16ο - 17ο αι. εντοπίζεται εκεί όπου βρίσκονται η εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου, που καταστράφηκε παλιότερα από τους Σταυροφόρους. Στα 1942 το χωριό καταστράφηκε για μια ακόμη φορά. Τα στρατεύματα κατοχής το έκαψαν σχεδον ολοσχερώς και πολλοί κάτοικοί του εκτελέστηκαν. Οι μνήμες των ανθρώπων από τον Εμφύλιο είναι εξίσου επώδυνες.

Το Αρματολικό βρίσκεται ανάμεσα σε δάση από έλατα (Τσουραντάνη, Μαντριά) και δρυς, σημαντικούς βιότοπους που φιλοξενούν μεγάλο αριθμό αγρίων ζώων. Μέσα στη δασώδη περιοχή βρίσκεται η βρύση Καναλάκης. Το ίδιο το χωριό υδρεύεται από τα νερά των πηγών Μουχαλένες, Διαμαντόβρυση και Καλογριές. Από την Παχτουρνέτσα, σε υψόμετρο 2.000 μ. (1 χλμ. με τα πόδια, 5 χλμ. με το αυτοκίνητο) διακρίνονται η Άρτα και οι ακτές της Ηγουμενίτσας, αλλά και το Γαρδίκι, η Δέση και η Μουτσιάρα. Από το Παλιάγωνο - όπου και το ποδοσφαιρικό γήπεδο του χωριού - φαίνονται η γέφυρα του Αλεξίου, το κατοχικό αεροδρόμιο και η γύρω περιοχή.

Ένας θρύλος συνδέει το Αρματολικό με το ποτάμι του Αχελώου: δυο μόλις χλμ. μακριά, κοντά στο Σπανό Βουνό, βρισκόταν η Δρακότρυπα, απ΄ όπου ένα θηρίο εξορμούσε στην περιοχή του ποταμού. Αυτά που μαρτυρούν τη σχέση του χωριού με το ποτάμι στο παρόν είναι τα ειρηνικά έργα: το ρέμα του Φαφούτη που σήμερα αναπαλαιώνεται, το υδροτριβείο, το μαντάνι, ο μύλος που ακόμη λειτουργεί στην τοποθεσία Αμπελά και το γεφύρι του Αρματολικού (1894).

Σήμερα το χωριό, μοναχικό αλλά πανέμορφο το χειμώνα, με τις χιονοστιβάδες που σωρεύονται στις περιβάλλουσες πλαγιές, αρχίζει να συγκεντρώνει κόσμο στις αρχές της άνοιξης, στις 23 Απριλίου, γιορτή του Αη - Γιώργη. Τότε προσφέρεται κοινό φαγητό (κρέας με τραχανά) από καζάνι στην εκκλησία και για δυο βράδια γίνεται λαϊκό γλέντι στην πλατεία. Αλλά το γεγονός που συγκεντρώνει τον περισσότερο κόσμο είναι το τριήμερο πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου. Τότε γίνεται και το ετήσιο αντάμωμα όσων κατάγονται από το Αρματολικό, το οποίο επισφραγίζεται με τον παραδοσιακό χορό, τα «Κάγκελα»: όλοι χορεύουν κυκλικά κλείνοντας σιγά - σιγά τον κύκλο, ώσπου - όπως χαρακτηριστικά το περιέγραψε ντόπιος - «να γίνουν όλοι ένα».

Αναπαράσταση παραδοσιακού γάμου γίνεται καποτε κάθε δυο - τρία χρόνια. Κάθε χρόνο στις 10 - 15 Ιανουαρίου ο Σύλλογος Αρματολικού εκανει χορευτικές παραστάσεις, στις οποίες παρουσιάζεται η χορευτική παράδοση του χωριού, στα Τρίκαλα.Σιμερα συλλογος δεν ιπαρχι. Στο Αρματολικό υπάρχουν ακόμη τεχνίτες που ασκούν επαγγέλματα που έχουν χαθεί στις περισσότερες περιοχές της χώρας. υπιρχε σιδεράδες που δουλεύουν με το φυσερό, καλατζής, κερατζής που οργώνει και μεταφέρει εμπορεύματα με τα ζώα, μυλωνάς που δουλεύει πετρόμυλο και μαραγκοί που δουλεύουν με τα παλιά σύνεργα της τέχνης τους και ένας δημιουργός λαϊκής τέχνης.

ΔΟΚΙΜΑΣΤΕ Κατσίκι στη γάστρα και τραχανά, που σερβίρονται σε όλα τα καταστήματα. Ποτά από κράνα και οικιακά γλυκά από μούρα, καρύδι και κράνα.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ Καλαμποκάλευρο, καρύδι και φέτα τσαντίλας από τους παραγωγούς.

ΕΠΙΣΚΕΦΤΕΙΤΕ Την Παχτουρνέτσα, τη Δρακότρυπα και το Καναλάκι.

ΕΠΙΔΟΘΕΙΤΕ ΣΕ Ψάρεμα πέστροφας στον Αχελώο. Ορειβασία: περνώντας την Παχτουρνέτσα, από μονοπάτι, φθάνει κανείς στην Αθαμανία.

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ Το διήμερο πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου.