Μάραθα (Βλαχορράφτη) Αρκαδίας

Κοντά στο φαράγγι του Λούσιου (6 χιλ.) και 3 χιλ. από το χωριό Ατσίχολος, είναι το χωριό

Βλαχόρραφτη, ή Μάραθα, ένα γραφικότατο ορεινό χωριό της Γορτυνίας. Βρίσκεται 15 χιλ. ΒΔ της Καρύταινας και 35 χιλ. από τη Μεγαλόπολη. Στο χωριό φτάνει κανείς από την Καρύταινα, ή από το Ελληνικό, παίρνοντας το δρόμο για τον Ατσίχολο, που περνά από το γεφύρι του Πολυγένη στο ποταμό Λούσιο. Κοντά από το χωριό περνά και ο Αλφειός ποταμός, φυσικό σύνορο με την Ηλεία.

Χτισμένο αμφιθεατρικά σε πετρώδη και καταπράσινη τοποθεσία, το Βλαχορράφτη είναι ένα ιδιαίτερα φροντισμένο χωριό και συγχρόνως λαμπρό δείγμα της παραδοσιακής γορτυνιακής αρχιτεκτονικής. Παλιά πετρόχτιστα σπίτια, τα περισσότερα πολύ καλά συντηρημένα ή αναπαλαιωμένα, με έντονα λιτό ύφος, χαγιάτια, μικρά παράθυρα και αυλές με κεραμοσκέπαστες πόρτες. Ανάμεσα στα κατοικημένα σπίτια χάσκουν αρκετά χαλάσματα ερειπωμένων σπιτιών, και αυτά όμως με φανερά τα σημάδια μιας θαυμάσιας πέτρινης κατασκευής, μιας παλιάς ζεστασιάς...

Στο χωριό ξεχωρίζει η εκκλησία της Αγίας Τριάδας, περίτεχνο έργο Λαγκαδινού μάστορα. Μπροστά της το ηρώο των πεσόντων στους βαλκανικούς πολέμους, στον ελληνοϊταλικό πόλεμο και στην Εθνική Αντίσταση. Στην είσοδο του χωριού υπάρχει το αναπαλαιωμένο κτίριο του παλαιού Δημοτικού Σχολείου που σήμερα στεγάζει μικρό Λαογραφικό Μουσείο, καθώς και ο μεταβυζαντινός ναός του Αγίου Δημητρίου. Δίπλα βρίσκεται η ιδιαίτερα φροντισμένη πλατεία του Βλαχορράφτη, με τις προτομές των μελών της μεγάλης οικογένειας των Αγγελοπουλαίων (του πατέρα Θεόδωρου και των παιδιών του Παναγιώτη, ’γγελου, Δημητρίου και Γιάννη), η οποία κατάγεται από το χωριό. Τα μέλη της, και ιδιαίτερα ο Παναγιώτης Αγγελόπουλος, είναι ευεργέτες του χωριού και της ευρύτερης περιοχής, αφού με την πλουσιοπάροχη χρηματοδότησή τους έγιναν πολλά σημαντικά κοινωφελή έργα (δρόμος Ατσίχολου-Βλαχορράφτη, δεξαμενή, ανακαίνιση του Δημοτικού Σχολείου, υδροδότηση από τα νερά του Λούσιου κ.α.).

Ο πληθυσμός του χωριού, που πριν 30 χρόνια υπερέβαινε τους 300 κατοίκους, είναι σήμερα βαθιά σημαδεμένος από τη μετανάστευση. Μόλις 25 περίπου μόνιμοι κάτοικοι, όλοι ηλικιωμένοι, περιμένουν τη ζωντάνια του καλοκαιριού, με τους "ξενιτεμένους" που θα επανακάμψουν, ή κάποιον "ξένο" περαστικό για να του εκφράσουν την φιλόξενη διάθεσή τους...

Στην περιοχή τοποθετείται η αρχαία πόλη Μάραθα που αναφέρει ο Παυσανίας. Μάλιστα κοντά στο Βλαχορράφτη υπάρχει τοποθεσία με το όνομα Μαραθιά. Στην κορυφή λόφου σε υψόμετρο 650 μ. με δεσπόζουσα θέση και ορατότητα μέχρι και το Ιόνιο πέλαγος, σώζονται ερείπια αρχαίου τείχους και υπολείμματα αρχαίων δομικών υλικών. Στην θέση αυτή βρίσκεται σήμερα το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου.

Σε απόσταση 4 χιλ. από το χωριό και σε μαγευτική τοποθεσία βρίσκεται το φημισμένο γεφύρι του Κούκου, στο Αλφειό ποταμό, έργο του ίδιου Λαγκαδινού μάστορα που έχτισε την εκκλησία της Αγίας Τριάδος του χωριού. Στο σημείο αυτό οδηγεί βατός χωμάτινος δρόμος ο οποίος σταματά εκεί. Το γεφύρι χτίστηκε το 1880 με περίτεχνο τρόπο και σε ιδιαίτερα δύσκολο σημείο για να εξυπηρετεί την επικοινωνία των χωριών της Γορτυνίας με τα απέναντι χωριά της Ηλείας και ιδιαίτερα της επαρχίας Ολυμπίας (όπως η Ανδρίτσαινα). Το όνομά του το γεφύρι οφείλει σε ένα νέο από το χωριό Κoτίλι που είχε το παρατσούκλι "Κούκος". Πάνω σ' αυτό, ο νέος βρήκε το θάνατο από το χέρι ενός ζωοκλέφτη της περιοχής, μετά από φιλονικία.

Το σημερινό χωριό πήρε το όνομά του από κάποιον ποιμένα που έραβε βλάχικα ρούχα, ο οποίος ήταν και ο πρώτος οικιστής της περιοχής.