Μπαχαρικά και Βότανα - Χρήση - είδη - ποικιλίες

Βότανα είναι όλα τα χρήσιμα (για τον άνθρωπο) φυτά, των οποίων οι ρίζες, οι μίσχοι, τα φύλλα, τα άνθη ή και ολόκληρα, χρησιμεύουν ως τροφή ή θεραπεία, χάρη στο άρωμά τους ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο.



Μπαχαρικά είναι τα αποξηραμένα τμήματα ενός φυτού, που περιέχουν πικάντικες και αρωματικές ουσίες.  Λέγονται και καρυκεύματα ή μυρωδικά και μπορεί να είναι ρίζες, βολβοί, φύλλα, σπόρια, καρποί, άνθη, οφθαλμοί και φλοιοί.  Έχουν έντονο άρωμα και γεύση και η προσθήκη τους στα τρόφιμα, γίνεται για να τους προσδώσουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και για να βελτιώσουν τη γεύση τους.  Κάποια απ᾿ τα μπαχαρικά έχουν και αντιοξειδωτικές ιδιότητες και αντικαθιστούν τα διάφορα συντηρητικά που σε πολλές περιπτώσεις βλάπτουν την υγεία του ανθρώπου.

Που τα χρησιμοποιούμε: 
Τα βότανα και τα μπαχαρικά, εκτός από καρυκεύματα χρησιμοποιούνται για θεραπευτικούς σκοπούς, σαν αφροδισιακά, στις θρησκευτικές τελετουργίες, σαν χρωστικές κ.α. Τα αιθέρια έλαια που εξάγονται απ᾿ τα βότανα, χρησιμοποιούνται στην αρωματοποιία, στην παρασκευή σαπουνιών, καλλυντικών και πολλών άλλων. Στη μαγειρική είναι το απαραίτητο συστατικό, σχεδόν κάθε συνταγής.   Τα φυτά από τα οποία προέρχονται τα μπαχαρικά είναι αυτοφυή ή καλλιεργούνται.

Στη Μεσόγειο οι άνθρωποί αναζήτησαν από την αρχαιότητα όχι μόνο την διατροφή τους στη φύση, αλλά και τα φάρμακα τους.  Η μελέτη των βοτάνων άρχισε από την μακρινή αρχαιότητα όπου μελετήθηκαν εκατοντάδες φυτά, αφήνοντας στους μεταγενέστερους σημαντικές διδαχές ζωής.
Η καταφυγή στο φαρμακείο της φύσης υπήρξε κοινό γνώρισμα πολλών πολιτισμών, από την μια άκρη της γης μέχρι την άλλη.

Στην αρχαία, αλλά και στην νεώτερη Ελλάδα, τα ίδια φυτά χρησιμοποιήθηκαν και ως τροφές και ως φάρμακα.  Οι γιατροί είχαν παρατηρήσει πως η κατάλληλη διατροφή όχι μόνο μπορεί να προλάβει αλλά και να θεραπεύσει νοσήματα.

Τα γραπτά του Ιπποκράτη, σχεδόν 2.500 χιλιάδες χρόνια πριν, αναφέρουν περίπου 250 φαρμακευτικά φυτά. Ο Γαληνός, που χαρακτηρίζεται ως ο δεύτερος σπουδαιότερος γιατρός της Αρχαιότητας μετά τον Ιπποκράτη, στις γραφές του περιέγραψε τα περίφημα «Γαληνικά Φάρμακα», μερικά εκ των οποίων περιείχαν έως και εκατό διαφορετικές ουσίες το καθένα.

Ως και μερικά χρόνια πριν, οι ελληνικές οικογένειες χρησιμοποιούσαν τα δώρα της φύσης που άνθιζαν σε κάθε τόπο, για να καλύπτουν εκτός απ᾿ τις διατροφικές τους ανάγκες, και τις ανάγκες τους σε φάρμακα. Εφάρμοζαν την πρόληψη και όχι μόνο τη θεραπεία όσον αφορά τη χρήση των βοτάνων, καθώς δεν περίμεναν να αρρωστήσουν, αλλά αντίθετα προλάβαιναν τα κρυολογήματα και αντιμετώπιζαν έγκαιρα ότι μπορούσαν. Όταν πια αρρώσταιναν, ακόμα και τότε γνώριζαν τους πρακτικούς τρόπους αντιμετώπισης και μόνο σε πολύ εξαιρετικές περιπτώσεις θα κατέφευγαν στον γιατρό.

Πρέπει να τονίσουμε ότι, η αναφορά μας στα βότανα, δεν είναι επιστημονική και δεν φιλοδοξεί να εξαντλήσει το θέμα της χρησιμότητας και της χρήσης τους, αλλά έχει σαν στόχο να τα ξαναβάλει στην καθημερινή μας διατροφή, μαζί με τα μπαχαρικά, με τρόπους που τα χρησιμοποιούσαν οι παλαιότερες γενιές, για μια εκ νέου «ανακάλυψη» των ευεργετικών ιδιοτήτων τους.

Οι πληροφορίες που δίδονται  για τα βότανα έχουν αντληθεί από μαρτυρίες ανθρώπων που τα χρησιμοποιούν για χρόνια, βιβλία και συγγράμματα βοτανολογίας, η δε αναφορά στις ιδιότητές τους είναι καθαρά ενδεικτική και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση ιατρική συμβουλή ή συνταγή.

Τα σπουδαιότερα απ᾿ αυτά είναι:

•   Αγγελική.
Θεωρείται ότι συντελλεί στην κάθαρση του αίματος. Είναι τονωτικό, δυναμωτικό, βοηθά στην πέψη, είναι αποχρεμπτικό, σπασμολυτικό, απελευθερώνει από φουσκώματα και συλλογή αερίων. Εντριβές και καταπλάσματα βοηθούν σε ρευματισμούς αρθρίτιδες και παθήσεις του δέρματος.

•   Αγκινάρα.
Χρησιμοποιείται ευρέως στη μαγειρική το άνθος, που έχει σχήμα σφαιρικό, λίγο μακρύ και σαρκώδες.  Μαγειρεύεται αφού καθαριστεί από τα πέταλα και το χνούδι, αλλά μπορεί να καταναλωθεί και ως συστατικό σε χυμούς ή ροφήματα. Τα φύλλα της αγκινάρας είναι διουρητικά, χολαγωγά και τονωτικά. Θεωρείται ότι έχουν ιδιότητες κατά της αρτηριοσκλήρωσης, της χοληστερίνης και της ανεπάρκειας συκωτιού, των ρευματισμών, της πέτρας των νεφρών, του τερτατέου πυρετού, κατά της ιδρωπικίας του ίκτερου, των διαλειπόντων πυρετών και είναι επίσης καρδιοτονωτική και καθαριστική του αίματος.

•   Αγριάδα. 
Χρησιμοποιούνται τα φύλλα και κυρίως η ρίζα της. Το ρίζωμα το συλλέγουμε την άνοιξη ή στις αρχές του Φθινοπώρου. Το πλένουμε και το ξηραίνουμε στη σκιά.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 2 κουταλιές του τσαγιού κομμένο ρίζωμα σε 1 φλιτζάνι νερό και το σιγοβράζουμε για 10 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε 3 φορές την ημέρα.

•   Αγριμόνιο.
Ειδικό για τις φλεγμονές του λαιμού και του βλεννογόνου της στοματικής κοιλότητας. Από την αρχαιότητα ακόμα το χρησιμοποιούσαν για την επούλωση πληγών. Θυμηθείτε το σε περιπτώσεις αμυγδαλίτιδας, σε προβλήματα του φάρυγγα, άφθες και μυκητιάσεις. Τα φύλλα του είναι εξαιρετικά για την αναιμία. Το τσάι των φύλλων του είναι κατά της ημικρανίας, της δυσπεψίας και της διάρροιας.

•   Αλθαία ή Νερομολόχα.
Στο φυτό περιέχεται μια βλεννώδη ουσία με μαλακτικές, καταπραϋντικές και αντιβηχικές ιδιότητες.
Το έγχυμα των ανθών είναι καλό για στηθάγχη, νεφρίτιδα, διάρροια, ενώ το αφέψημα ρίζας είναι για γαστρίτιδα, έλκος στομάχου & δωδεκαδακτύλου.

•   Αλόη.
Είναι το φυτό θαύμα καθώς οι θεραπευτικέςτης ιδιότητες είναι εξαιρετικά πολλές. Βοηθά στην αποφυγή αλλά και την επούλωση τραυματισμών του επιθηλίου (κυτταρικός ιστός) του εντέρου, δρα ως αντισηπτικό σε τραυματισμούς του δέρματος και δερματικές παθήσεις, μυκητιάσεις, εγκαύματα.
Ο χυμός της, αραιωμένος σε νερό ή γάλα, δημιουργεί ένα τονωτικό και δυναμωτικό ποτό, ενώ μπορεί ακόμα να συνδυαστεί και με άλλα συστατικά, για φυσικές κρέμες και λοσιόν.

•   Αμαμέλις.
Τα φύλλα του χρησιμοποιούνται κατά της συμφόρησης των φλεβών. Βοηθά στην αποσυμφόρηση των κιρσών των αιμορροΐδων και γενικά είναι αιμοστατατικό, λειτουργεί κατά των αιμορραγιών. Είναι ένα καλό αντισηπτικό στα κοψίματα, στις πληγές, στα ούλα που ματώνουν και στα τσιμπήματα, είναι πολύτιμη για όσους πάσχουν από πονοκεφάλους, σμηγματορροϊκή δερματίτιδα (μια κατάσταση που προκαλεί πιτυρίδα),
φλεγμονές του στόματος και του λαιμού.

•   Άνηθος.
Οι χλωροί βλαστοί του φυτού χρησιμοποιούνται πάρα πολύ στις σαλάτες και στα φαγητά με ψάρι. Αυτό γιατί εκτός από το ότι αρωματίζει , διευκολύνει και την πέψη των τροφών. Το αιθέριο έλαιο του φυτού χρησιμοποιείται σε αρκετά φάρμακα αλλά και στην αρωματοποιία, τη ζαχαροπλαστική και την αρτοποιία, σε ποτά, λικέρ, τουρσιά.
Αν υποφέρετε από κακοσμία του στόματος, μασήξτε σπόρους άνηθου.

•   Αρτεμισία ή Αψιθιά.
Θεωρείται αγχολυτικό, τονωτικό, αντιπυρετικό,Τα φαγητά της γιαγιάς - Μπαχαρικά και Βότανα - Χρήση - είδη - ποικιλίες αντισηπτικό, εμμηναγωγό, αντιφλεγμονώδες, παυσίπονο. Συνίσταται ως τονωτικό κατά της δυσπεψίας(σαν ήπιο καθαρτικό), της γαστραλγίας, της γαστρίτιδας, της μερικής ανεπάρκειας του ήπατος.
Πως το φτιάχνουμε: ρίχνουμε σε 1 - 2 κουταλάκια του γλυκού ξηρό βότανο ένα φλιτζάνι βραστό νερό και το αφήνουμε 10 - 15 λεπτά.

•   Αχιλλαία.
Είναι ένα από τα καλύτερα εφιδρωτικά και αντιπυρετικά βότανα κατάλληλο για εμπύρετες ιώσεις, κρυολογήματα. Έχει τονωτικές, ηρεμιστικές ,αντισπασμωδικές αλλά και αντιφλεγμονώδες, απολυμαντικές ιδιότητες.  Βοηθά στην μείωση της υψηλής πίεσης και των θρόμβων τονώνοντας τα αιμοφόρα αγγεία, σε προβλήματα στην πέψη, σε ενοχλήσεις  και έλκη του στομάχου, του εντέρου, της  χολής ή σε περιπτώσεις ανορεξίας.
Ένα ζεστό αφέψημα προξενεί θεραπευτικό ιδρώτα που δροσίζει τον πυρετό και απομακρύνει τις τοξίνες. Χρησιμοποιείται φρέσκια ως κατάπλασμα για την επούλωση των πληγών.

•   Βαλεριάνα.
Χρησιμοποιείται κυρίως για ηρεμιστικούς (αγχολυτικούς) και υπνωτικούς λόγους, ενώ χρησιμοποιείται παράλληλα σαν αντισπασμωδικό (μετριάζει τους μυϊκούς σπασμούς) αλλά και σαν γενικής χρήσης ελαφρύ ηρεμιστικό. Η βαλεριάνα χρησιμοποιείται σαν ηρεμιστικό ακόμα και κατά τη διάρκεια της ημέρας σε περιπτώσεις υπερέντασης.
Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε ξηρή ρίζα, 1 - 2 γραμ. σε 1 φλιτζάνι ζεστό νερό, προσέχοντας την υπερβολική θέρμανση γιατί είναι πολύ πτητική.

•   Βάλσαμο ή Σπαθόχορτο.
Για θεραπευτικούς σκοπούς, χρησιμοποιούνται τα υπέργεια  μέρη του φυτού. Η δράση του είναι αντιφλεγμονώδης, επουλωτική, στυπτική και ηρεμιστική. Το βάλσαμο όταν ληφθεί εσωτερικά έχει ηρεμιστική και αναλγητική δράση.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 1½ κουταλιά του τσαγιού ξηρό βότανο σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό και το αφήνουμε σκεπασμένο για 15 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε έως τρεις φορές την ημέρα.
Στα παιδιά που βρέχουν το κρεβάτι τους μπορούμε να δώσουμε 5 -10 σταγόνες το βράδυ.

•   Βασιλικός. 
Στη μαγειρική χρησιμοποιούνται κυρίως Τα φαγητά της γιαγιάς - Μπαχαρικά και Βότανα - Χρήση - είδη - ποικιλίεςαποξηραμένα φύλλα της πλατύφυλλης ποικιλίας το άρωμα των οποίων μοιάζει λίγο με αυτό του γλυκάνισου. Αρωματίζει διάφορα ψητά, σαλάτες, βραστά, κοκκινιστά, σούπες κ.τ.λ.
Σαν βότανο το χρησιμοποιούμε κατά του πονοκέφαλου, της ζαλάδας, της ημικρανίας. Τονώνει τη μνήμη.
Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε 1 κουταλάκι του καφέ για ένα φλιτζάνι βραστό νερό και αφού το σκεπάσουμε το αφήνουμε για 5 - 10 λεπτά. Πίνουμε 1 - 3 φλυτζάνια την ημέρα.

•   Βιόλα η Τρίχρωμη ή Πανσές.
Σαν ρόφημα, χρησιμοποιείται για την ρευματοειδή αρθρίτιδα και για διαταραχές του αναπνευστικού.
Εξωτερικά χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση δερματικών παθήσεων όπως είναι τα εκζέματα, η ψωρίαση και η ακμή, ενώ καταπραΰνει την ερεθισμένη επιδερμίδα και τροφοδοτεί τον οργανισμό με θρεπτικά συστατικά. Στη περίπτωση αυτή προετοιμάζουμε μια ανακουφιστική κρέμα.
Ρίχνουμε 1 χούφτα από τα πέταλα του φυτού σε ένα κατσαρολάκι με 1 φλιτζάνι βραστό νερό και ανακατευουμε. Παράλληλα, λιώνουμε αργά σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία 50 ml κερί μέλισσας μαζί με 50 ml ελαιόλαδο. Ενώνουμε τα μείγματα ανακατεύοντας, μέχρι να δημιουργηθεί μια παχύρρευστη πάστα. Χρησιμοποιούμε την κρέμα δύο φορές τη ημέρα. Διατηρείται στο ψυγείο για ένα χρόνο.

•   Γαϊδουράγκαθο.
Βοηθά στην ανανέωση των κυττάρων του συκωτιού και υποστηρίζεται η δράση του ενάντια στη χρόνια κίρρωση του ήπατος. Είναι ιδανικό στη διάρκεια αποτοξίνωσης και ιδιαιτέρως σε περιπτώσεις υπερκατανάλωσης αλκοόλ, καθώς έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
Η ρίζα και τα φρέσκα φύλλα του τρώγονται ωμά ή μαγειρεμένα αφού αφαιρεθούν οι αιχμηρές άκρες τους. Χρησιμοποιείται κυρίως το εκχύλισμα του αλλά μπορεί να καταναλωθεί και σε ρόφημα, οι σπόροι, ή τσάι σε συνδυασμό με άλλα βότανα.

•   Γαρίφαλο. 
Σημαντικό καρύκευμα, προέρχεται από τους ξηρούς οφθαλμούς του γαριφαλόδενδρου, χρήσιμο για τον αρωματισμό πολλών τροφών και με πολλές χρήσεις στη ζαχαροπλαστική, την αρτοποιία και στην ποτοποιία, κυρίως για τον αρωματισμό των λικέρ.
Θεωρείται φάρμακο για τον πονόδοντο, τη δυσπεψία, τη ναυτία, καθώς επίσης και πολύ καλό απολυμαντικό, αναλγητικό και αντισηπτικό.

•   Γιοχίμπ.
Είναι γνωστό δέντρο για τις αφροδισιακές και διεγερτικές του ιδιότητες, εξαιτίας της γιοχιμπίνης, ενός αλκαλοειδούς, που υπάρχει στο φλοιό του. Ισχυρότατο τονωτικό και αφροδισιακό και  φαίνεται να καταπολεμά την ανδρική ανικανότητα. Η Γιοχημπίνη διευρύνει τα αιμοφόρα αγγεία των γεννητικών οργάνων, αυξάνοντας την ροή του αίματος και διεγείρει τα νεύρα.

•   Γκίνγκο Μπιλόμπα - Ginkgo biloba.
Φημίζεται για  τις αντιπηκτικές του ιδιότητες, τη δράση του υπέρ της βελτίωσης της περιφερικής κυκλοφορίας και της εγκεφαλικής αγγειακής επάρκειας, αλλά και της καλής κυκλοφορίας της γλυκόζης στο αίμα. Άλλες ευεργετικές επιδράσεις είναι κατά της εξασθένησης της μνήμης, κατά της κατάθλιψης, κατά των παρενεργειών της χημειοθεραπείας και κατά της μειωμένης λίμπιντο.
Χρησιμοποιείται το εκχύλισμα του πρωτίστως, αλλά και ως τσάι μόνο του ή με σε συνδυασμό με άλλα βότανα.

•   Γλήχωμα ή Νεπέτα.
Χρησιμοποιείται για τη γρίπη ή τις λοιμώδεις παιδικές ασθένειες, καθώς και για την αντιμετώπιση της αϋπνίας. Η κατανάλωση ροφήματος, προκαλεί εφίδρωση σε περιπτώσεις πυρετού και για το λόγο αυτό θεωρείται εξαιρετικό βότανο για παιδιά με γρίπη ή ασθένειες όπως η ιλαρά και οι μαγουλάδες.
Έγχυμα: ρίχμουμε 1 φλιτζάνι βραστό νερό σε 2 κουταλιές του τσαγιού ξηρό βότανο και το αφήνουμε για 10 - 15 λεπτά. Το ρόφημα αυτό πρέπει να πίνεται τρεις φορές τη μέρα.

•   Γλυκάνισος. 
Τα σπόρια του φυτού χρησιμοποιούνται στην αρτοποιία, έχουν δε εξαιρετικές χωνευτικές ιδιότητες. Ακόμα έχουν χρήσεις στην παρασκευή αλκοολούχων ποτών, απαραίτητα στην παρασκευή του ούζου και ορισμένες φορές και του τσίπουρου. Είναι ένα θερμαντικό, διεγερτικό χόρτο, το οποίο βελτιώνει την πέψη, δρα ευεργετικά στο συκώτι και το κυκλοφοριακό σύστημα και έχει αποχρεμπτική και οιστρογονική δράση.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε 1 - 2 κουταλιές του τσαγιού, σπασμένους σπόρους και το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 - 15 λεπτά.

•   Γλυκόριζα.
 Δρα ως αποχρεμπτικό, μαλακτικό, αντιφλεγμονώδες, επενεργεί στα επινεφρίδια, είναι αντισπασμωδικό και ήπιο υπακτικό. Το βότανο είναι ωφέλιμο σε προβλήματα γαστρίτιδας, σπλήνας και πεπτικού έλκους, κολικούς και πρωτοπαθή αδρενοκορτικοειδική ανεπάρκεια.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε ½ έως 1 κουταλάκι του τσαγιού από τη ρίζα, σε 1 φλιτζάνι νερό και το σιγοβράζουμε για 10 - 15 λεπτά.

•   Δάφνη ή Βάγια.
Τα φύλλα του δέντρου ως φρέσκα ή αποξηραμένα χρησιμοποιούνται σε μικρή ποσότητα, 1 - 2 φύλλα, γιατί έχει πολύ δυνατή γεύση και κάπως πικρή. Καλό είναι να μπαίνει προς το τέλος τού μαγειρέματος για να αφήσει μεν το άρωμά της αλλά όχι την πικρίλα. Τα χρησιμοποιούμε στον αρωματισμό κοκκινιστών, σε σούπες κ.λ.π.

•   Δενδρολίβανο. 
Οι τρυφεροί βλαστοί και τα φύλλα του δενδρολίβανου χρησιμοποιούνται ως αρωματικό σε πολλά φαγητά. Στα ψητά δίνει μία ιδιαίτερη γεύση. Στη ζαχαροπλαστική το χρησιμοποιούν κυρίως στα γλυκά του κουταλιού. Έχουν ένα ευχάριστο άρωμα που μοιάζει με αυτό του τσαγιού και η γεύση του είναι ελαφρώς πικρή και λίγο καυτερή.
Σαν αφέψημα βοηθάει στην καλή κυκλοφορία του αίματος .
Πως το φτιάχνουμε: Βράζουμε 1 κουταλάκι του καφέ για 1 φλιτζάνι νερό. (1 - 3 φλυτζάνια / ημέρα)

•   Δεσποινόχορτο.
Το βότανο αυτό είναι γνωστό για την ευεργετική του δράση στο καρδιαγγειακό σύστημα. Το δεσποινόχορτο είναι ηρεμιστικό και καρδιοτονωτικό βότανο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση της υπέρτασης, κυρίως όταν αυτή επιτείνεται από το στρες.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 1 - 2 κουταλάκια ξηρού βοτάνου σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό, τα αφήνουμε για 10- 15’ και σουρώνουμε. Πίνουμε 1 - 2 ροφήματα την ημέρα.

•   Δίκταμο.
Έχει αντισηπτική δράση, τονωτική και αντισπασμωδική. Χρησιμοποιείται για την επούλωση των τραυμάτων, ως καταπραϋντικό του πεπτικού συστήματος, καθώς και κατά της γρίπης και του κρυολογήματος.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε ½ κουταλιά του γλυκού ξηρό βότανο σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό, το αφήνουμε 10 λεπτά, σουρώνουμε και πίνουμε.

•   Δυόσμος.
Τα αποξηραμένα ή χλωρά φύλλα του φυτού έχουν χρήσεις στη μαγειρική.
Σαν αφέψημα βοηθάει στη μείωση της χολοστερίνης, είναι καλό καταπραϋντικό για το στομάχι και για τους κολικούς των νεφρών, της ναυτίας και του λόξυγκα.
Πως το φτιάχνουμε: Βράζουμε 0,5 - 1 κουταλάκι του καφέ για ένα φλυτζ. (2 - 3 φλυτζάνια / ημέρα).

•   Εστραγκόν.
Χρησιμοποιείται σε σαλάτες, σάλτσες λευκών και κόκκινων κρεάτων και ψαριών, αυγά, παγωτά, φρουτοσαλάτες, κ.α. Τα φύλλα του προσθέτονται σε σούπες, για άρωμα. Οι βλαστοί του μαγειρεύονται σαν λαχανικό. Είναι από τα καλύτερα αρωματικά ξυδιού και μουστάρδας.
Τα φύλλα του εστραγκόν περιέχουν ιώδιο, κάλιο και βιταμίνες Α και C.
Το έγχυμα των φύλλων του μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά της ναυτίας, του λόξυγκα, της αϋπνίας και δρα ως χωνευτικό, ορεκτικό και τονωτικό.

•   Ευκάλυπτος.
 Φαρμακευτικές ιδιότητες έχουν τα φύλλα, που αναπτύσσονται πάνω σε παλιά κλαδιά και είναι δρεπανοειδή, εναλλασσόμενα, έμμισχα και έχουν ευχάριστη γεύση. Είναι ισχυρό αντισηπτικό και μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά σε βακτηριδιακές και ιογενείς προσβολές. Η επίδραση του ευκαλύπτου στο δέρμα είναι δροσιστική και αντιπυρετική. Είναι αντιφλεγμονώδες και καλός για εγκαύματα και επώδυνες αρθρώσεις. Είναι αποτελεσματικός στη θεραπεία των καλόγερων, των σπυριών, των ψειρών της κεφαλής και του απλού έρπητα.
 Χρησιμοποιούμε το αιθέριο έλαιο του ευκαλύπτου,(πρέπει να προσέχουμε να μην έρχεται σε επαφή αδιάλυτο με το δέρμα), με κομπρέσες και επιθέματα, εισπνοές, γαργάρες, εξατμιστήρες, λουτρά, επαλείψεις και εντριβή θώρακα ή μασάζ. Ωστόσο η χρήση και η δοσολογία του θέλει προσοχή γιατί μπορεί να ερεθίσει ένα ευαίσθητο αναπνευστικό σύστημα ή τα νεφρά.

•   Ζαμπούκο.
 Ο φλοιός δρα ως καθαρτικό, εμετικό και διουρητικό. Τα φύλλα δρουν ως εξωτερικό μαλακτικό και επουλωτικό, εσωτερικά καθαρτικό, αποχρεμπτικό, και εφιδρωτικό. Τα άνθη δρουν ως εφιδρωτικό και αντικαταρροικό, είναι πολύ καλά για θεραπεία κρυολογημάτων και γρίπης, πονόλαιμου, πονόδοντου, ξερόβηχα, αμυγδαλών και φαρυγγίτιδας.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 1 φλιτζάνι βραστό νερό, σε 2 κουταλιές του τσαγιού ξηρά ή φρέσκα άνθη, το σκεπάζουμε και το αφήνουμε 10 λεπτά.

•   Θρούμπι.
Στη μαγειρική τη χρησιμοποιούμε, όπως τη ρίγανη, για το πικάντικο, υπέροχο άρωμα και την ιδιαίτερη γεύση.  Αρωματίζουμε με αυτό ξύδι, ελιές και αποξηραμένα σύκα, ενώ συνδυάζεται με ψητά κρέατα, ιδιαίτερα το κυνήγι, όσπρια, μαρινάδες, σάλτσες, ομελέτες, άσπρα τυριά, σαλάτες, χλωρά κουκιά και ωμά λαχανικά.  Σαν αφέψημα δρα ως ορεκτικό και βοηθά στη χώνεψη, εναντίον των εντερικών παράσιτων και εξουδετερώνει τα αέρια.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 1 κουτ. του γλυκού ξηρό βότανο, σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό και το σκεπάζουμε για 10 λεπτά. Σουρώνουμε, και πίνουμε έως τρεις φορές την ημέρα.

•   Θυμάρι.
Το χρησιμοποιούμε, στη μαγειρική για το έντονο άρωμα και τη δυνατή του γεύση. Αρωματίζουμε λάδια, ελιές, ξίδια, σαλάτες και τουρσιά. Μπορούμε πάντως άφοβα να νοστιμίσουμε μ’ αυτό την φέτα ή αλλά τυριά, τα νερόβραστα λαχανικά, πίτες, σούπες και σάλτσες, κρέατα, πουλερικά και ψάρια.
Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε 1 κουτ. του γλυκού θυμάρι, σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό, το σκεπάζουμε για 10 λεπτά και μετά το σουρώνουμε. Το χρησιμοποιούμε εξωτερικά για τον καθαρισμό και την επούλωση των πληγών για γαργαρισμούς αλλά και το πίνουμε 1 με 2 φορές την ημέρα.

•   Ιβίσκος.
Συμβάλλει στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος και στον καλύτερο μεταβολισμό των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών και των λιπιδίων. O ιβίσκος ενδείκνυται για τους υπέρβαρους με πρόβλημα δυσκοιλιότητας και αυξημένων λιπιδίων.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 1 κουταλάκι ιβίσκου, σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό.

•   Καγιέν. 
Προέρχεται από νωπούς ή αποξηραμένους καρπούς των ειδών πιπεριάς άνουμ και φρούτεσκενς. Δίνει καυτερή, πικάντικη γεύση σε διάφορα φαγητά, σούπες και σάλτσες. Προστιθέμενο στα φαγητά, βοηθάει ν' αποφεύγονται οι πόνοι στο στομάχι, τα αέρια και οι κράμπες, ενώ είναι καλό για την καρδιά και το κυκλοφορικό και μπορεί να είναι σωτήριο σε περίπτωση καρδιακής προσβολής.

•   Κακουλές ή Καρδάμωμο.
Μπαχαρικό σαν άσπρα κουκούτσια. Αναπόσπαστο συστατικό συνταγών για Μικρασιάτικα τσουρέκια και βασιλόπιτες. Ανοίξτε τα κουκούτσια και καβουρδίστε τους κόκκους που θα βρείτε μαζί με μαχλέπι και στη συνέχεια κοπανίστε τους σε γουδί. Το άρωμα είναι καταπληκτικό.

•   Κάλαμος.
Το βότανο δρα ως άφυσο, μαλακτικό και αντισπασμωδικό. Διεγείρει τη λειτουργία του ήπατος και της χολής. Είναι εξαιρετικό τονωτικό για τον γαστρεντερικό σωλήνα.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 1 κουταλιά του γλυκού ξηρό βότανο σε 1 φλιτζάνι νερό για 3 λεπτά, το αφήνουμε 10 λεπτά και το πίνουμε μισή ώρα πριν από το πρωινό ή το γεύμα.

•   Καλεντούλα.
Είναι φυτό με κίτρινα άνθη ή ζωηρά πορτοκαλιά, απλά ή διπλά, με φύλλα μεγάλα, στενά στη βάση, φαρδύτερα και στρογγυλεμένα στην κορυφή.
Δρα ως αντιφλεγμονώδες, αντισηπτικό, στυπτικό, επουλωτικό, αντιμυκητιακό, εμμηναγωγό. Είναι ένα από τα καλύτερα βότανα για την θεραπεία δερματικών προβλημάτων που οφείλονται σε μόλυνση ή φυσική βλάβη.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό 1 - 2 κουταλάκια του τσαγιού και το αφήνουμε για 10 - 15 λεπτά. Για τοπική θεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κατάπλασμα ή κομπρέσα.

•   Κανέλα. 
Από τα πιο γνωστά και κοινά μπαχαρικά, βγαίνει από το φλοιό του κανελόδενδρου και χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική, στα λικέρ στη μαγειρική για τον αρωματισμό των φαγητών και στην αρωματοποιία. Έχει όμως και φαρμακευτικές ιδιότητες, που έχουν επιβεβαιωθεί επιστημονικά, όπως θερμαντικές, αντισπασμωδικές, αντισηπτικές κατά των ιών και του μετεωρισμού ιδιότητες. Επίσης παρουσιάζει αντιπαρασιτική και αντιβακτηριακή δράση, ενώ σύγχρονες έρευνες επιβεβαίωσαν την αντιμυκητιακή της δράση.

•   Κάππαρη.
Θάμνος της Μεσογείου με μικρά αγκάθια και βλαστούς. Η κάπαρη θεωρείται ορεκτικό και διουρητικό βότανο. Χρησιμοποιούνται ο φλοιός της ρίζας της και τα μπουμπούκια της ως αφέψημα, ακόμα και σε παθήσεις του δέρματος.  Για μαγειρική χρήση, οι καρποί της μαζεύονται μετά την ανθοφορία, τα μπουμπούκια όμως πριν ανοίξουν και ξεπικρίζονται για μια εβδομάδα σε νερό, που θα πρέπει να αλλάζει συχνά. Μετά, διατηρούνται σε άλμη ή σε άλμη και ξίδι. Χρησιμοποιείται σαν καρύκευμα σε σαλάτες και σάλτσες.

•   Κάρδαμο.
Χρησιμοποιείται στη μαγειρική συχνά φρέσκο, αλλά και αποξηραμένο. Μπορεί να καταναλωθεί ως αφέψημα και προστίθεται αρκετά συχνά σε τσάι.
Είναι πλούσιό σε βιταμίνη C, αποτοξινωτικό, ανθελμινθικό και διουρητικό βότανο, καταπραΰνει τους ρευματικούς πόνους, ενώ βοηθά στην αντιμετώπιση της καταρροής.

•   Κάρυ.
Πρόκειται για μία αρκετά πικάντικη σκόνη, που παρασκευάζεται από κόλιανδρο, κύμινο, σπόρους μάραθου, κουρκουμά, κόκκους πιπεριού και κόκκινη καυτερή πιπεριά. Για το κοτόπουλο και τα φαγητά με πικάντικη γεύση.

•   Καυτερή - γλυκιά πάπρικα. 
Η πάπρικα δεν προέρχεται από ένα φυτό αλλά από συνδυασμό πιπεριών, πράσινων, κόκκινων, γλυκών και καυτερών. Είναι χρήσιμα για τον αρωματισμό φαγητών, στην παρασκευή λουκάνικων, σαλτσών κ.λ.π. και χρησιμοποιούνται ευρέως στην μεσογειακή κουζίνα.

•   Κόλιανδρος.
Ο φρέσκος κόλιανδρος, μοιάζει πολύ με τον μαϊντανό και έχει έντονη γεύση.
Είναι αναλγητικό, αφροδισιακό, αντισπασμωδικό, αποτοξινωτικό, αντισηπτικό, λιποδιαλυτικό, αναζωογονητικό, βοηθάει για την καταπολέμηση του στρες και της ημικρανίας, των αρθριτικών και μυϊκών πόνων και του κρυολογήματος.

•   Κουρκουμάς ή κιτρινόριζα.
Είναι γνωστό για τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του και την αντικαρκινική του δράση. Εκτιμάται ότι μπορεί να συμβάλλει στη θεραπεία του καρκίνου, του διαβήτη, των καρδιαγγειακών νόσων, της αρθρίτιδας και του Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με πρόσφατη επιστημονική ανασκόπηση ινδών ερευνητών. Έχει αποδειχθεί ότι, όταν συνδυάζεται με το κουνουπίδι, προλαμβάνει τον καρκίνο του προστάτη και σταματά την αναπτυξή του. Ιδανικό κατά της καταρροής και του φλέγματος.
Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε σε 1 φλιτζάνι τσαγιού ζεστό νερό, ανακατεύουμε ½ κουταλάκι γλυκού κουρκουμά και ένα κουταλάκι μέλι. Πιείτε το ζεστό και θα εκπλαγείτε από το αποτέλεσμα.

•   Κύμινο. 
Οι αποξηραμένοι καρποί του φυτού, έχουν άρωμα δυνατό και βαρύ, με γεύση έντονη, που θυμίζει το κάρι. Χρησιμοποιείται στον αρωματισμό φαγητών, για τα σουτζουκάκια και τους κεφτέδες, αλλά και πιάτων ανατολίτικης κουζίνας.

•   Λάβδανο.
Θάμνος γνωστός επίσης με τις ονομασίες λάδανο, αλάδανο,θάμνος πολυετής που φτάνει το ένα μέτρο, αρωματικός και πυκνός. Τα άνθη του φυτού είναι μεγάλα και τα φύλλα του έχουν σχήμα ωοειδές, λογχοειδές, είναι αντίθετα, πράσινα και οι άκρες τους είναι κυματιστές.Το βότανο δρα ως στυπτικό, αποχρεμπτικό, αντικαταρροϊκό, κατά της αϋπνίας, του πονόδοντου και του τέτανου.

•   Λεβάντα.
Είναι φυτό αντιαγχωτικό, αντισηπτικό και ελαφρά υπνωτικό. Χαλαρώνει και γαληνεύει τον οργανισμό. Χρησιμοποιείται κατά της ημικρανίας, της νευρικότητας, του άσθματος, της κατάθλιψης, της προεμμηνορυσιακής έντασης και κάθε μορφής στρες.
Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε 1 κουτ. του γλυκού φύλλα ή άνθη σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό για 5 - 10 λεπτά και πίνουμε 1 - 2 φορές τη μέρα. Η λεβάντα δεν πρέπει να λαμβάνεται σε μεγάλες δόσεις γιατί μπορεί να ερεθίσει το στομάχι.

•   Λεμόνι.
Βοηθά στη διάλυση του συσσωρευμένου λίπους.
Πως το φτιάχνουμε: Σε ένα ποτήρι χλιαρό νερό στύβουμε 10 σταγόνες από ένα φρεσκοκομμένο λεμόνι. Πίνουμε κάθε πρωί.

•   Λιναρόσπορος.
Προστατεύει τον οργανισμό από τη δυσκοιλιότητα και δρα προληπτικά για τις κακοήθειες του εντέρου. Επίσης δρα κατά της κακής χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων. Παράλληλα, η κατανάλωσή του ανακουφίζει από το άσθμα, τους πόνους της περιόδου, τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης

•   Λουΐζα.
Τα φύλλα της αναδίνουν μια ευχάριστη οσμή  λεμονιού. Χρησιμοποιείται για ν’ αρωματίζει ψάρια, πουλερικά, κρέατα και σάλτσες. Ταιριάζει τέλεια με φρουτοσαλάτες, χυμούς φρούτων, γλυκά και επιδόρπια.
Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε 1 με 2 κουταλιές του γλυκού, σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό για 5 - 10 λεπτά και πίνουμε 1 - 2 φορές την ημέρα. Να αποφεύγεται η υπερβολική του χρήση.

•   Μάραθος.
Οι χλωροί βλαστοί του φυτού χρησιμοποιούνται στον αρωματισμό διαφόρων φαγητών.

•   Μαστίχα.
Τη χρησιμοποιούμε για το υπέροχο άρωμα της, στα τσουρέκια, τα παγωτά και τα γλυκά.
Όμως η μαστίχα Χίου είναι και φάρμακο.  Παρουσιάζει ευεργετική δράση κατά των παθήσεων του πεπτικού συστήματος συμβάλει στη στοματική υγιεινή, παρουσιάζει σημαντική αντιμικροβιακή και αντιφλεγμονώδη δράση, αποτελεί φυσικό αντιοξειδωτικό, ενώ παράλληλα συμβάλει στην επούλωση των τραυμάτων και την ανάπλαση της επιδερμίδας.

•   Μελισσόχορτο.
Χρησιμοποιείται στην ζαχαροπλαστική, στην ποτοποιία και στη μαγειρική. Αρωματίζει κρέατα φούρνου, πουλερικά, ψάρια, σούπες και φρουτοσαλάτες. Σαν αφέψημα έχει τη φήμη ότι δρα κατά του γήρατος. Ευεργετικό για το δέρμα, στο νευρικό σύστημα και στο στομάχι. Ασκεί τονωτική επίδραση στην καρδιά και το κυκλοφορικό σύστημα, προκαλώντας διαστολή των περιφερειακών αγγείων, μειώνοντας έτσι την πίεση του αίματος.
Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε 1 - 2 κουτ. του γλυκού,(ή 4 φρέσκα φύλλα), σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό για 5 - 10 λεπτά, το αφήνουμε σκεπασμένο και πίνουμε 2 - 3 φορές τη μέρα.

•   Μέντα.
Είναι διουρητική.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 1 κουτ. γλ. μέντα, σε 1 φλ. βραστό νερό. Πίνετε 1 φλυτζάνι κάθε πρωί.

•   Μολόχα.
Τα ξεραμένα φύλλα και άνθη φτιάχνουν καταπραϋντικό αφέψημα, το οποίο κάνει καλό στο στομάχι. Πολύ βολικό είναι επίσης το γεγονός ότι η μολόχα φυτρώνει κοντά σε τσουκνίδες: Τα συστατικά της καταπραΰνουν το τσίμπημα. Αν σας τσίμπησε τσουκνίδα, δεν έχετε παρά να κόψετε την πλησιέστερη μολόχα, και να τρίψετε τα φύλλα και το άνθος πάνω στο δέρμα, στην περιοχή του τσιμπήματος. Συνήθως ανακουφίζει αμέσως. Ως αφέψημα με μέλι, καθαρίζει τον οργανισμό από τις τοξίνες.
Πως το φτιάχνουμε:  Μουλιάζουμε 3 κουταλάκια από ψιλοκομμένα φύλλα, άνθη ή ρίζα μολόχας σε 1 φλιτζάνι νερό για 8 ώρες, στραγγίζουμε και πίνουμε.

•   Μοσχοκάρυδο.
Οι σπόροι με το έντονο άρωμα, του δέντρου της μοσχοκαρυδιάς, αρωματίζουν μοναδικά την μπεσαμέλ και τον πουρέ πατάτας, καθώς και σάλτσες και συνταγές με κρέας, στην παρασκευή λουκάνικων. Χρησιμοποιείται όμως και σε γλυκά και σε πολλά αρτοσκευάσματα, χαρίζοντάς τους την έντονη χαρακτηριστική του γεύση.

•   Μπαχάρι.
Είναι ο καρπός ενός τροπικού δέντρου, με ευχάριστο άρωμα, που χρησιμοποιείται στην ποτοποιία, σε μαρινάτες για κρέατα και ψάρια, ενώ συνδυάζεται με γαρύφαλο, κανέλα, δάφνη και κύμινο.

•   Μπούκοβο. 
Η λέξη μπούκοβο στα σλαβικά σημαίνει καυτερό. Το καλύτερο γίνεται από την πιπεριά «μπούκοφκα» αλλά και η Μπουκοβίτικη ή μεσογειακή καυτερη πιπεριά δίνει καλής ποιότητας μπαχαρικό. Έχει την μορφή νιφάδων, από την σάρκα και τα σπόρια της πιπεριάς. Το χρησιμοποιούμε για τον αρωματισμό φαγητών, στην παρασκευή λουκάνικων, σαλτσών κ.λ.π., χρησιμοποιούνται ευρέως στην μεσογειακή κουζίνα.

•   Μύρτιλλα.
Έχουν γεύση στυφή, αλλά είναι πλούσια σε αντοξειδωτικά και βιταμίνες. Τρώγονται ωμά και γίνονται εξαιρετικές μαρμελάδες,σάλτσες παγωτού ή προστίθενται σε διάφορα γλυκά π.χ. κέικ. Με τα φύλλα της αρωματίζονται κρέατα, λουκάνικα, κυνήγι, ψάρια, τυριά, κρασιά,  ξερά σύκα. Μπορούμε να ψήσουμε ψάρι ή κρέας πάνω σε στρώμα απ΄τα φύλλα της μυρτιάς. Επίσης στην αρωματοποιία και την παρασκευή καλλυντικών χρησιμοποιείται το αιθέριο έλαιο της μυρτιάς.

•   Παπαρουνόσπορος ή Μηκονόσπορος.
Οι σπόροι του φυτού έχουν τις εξής ιδιότητες.  Ήπιο υπνωτικό, μαλακτικό, αντιβηχικό, σπασμολυτικό, με δράση ενάντια στην υπερδιέγερση.
Πως το φτιάχνουμε: Βάζουμε 1 κοφτή κουτάλια του γλυκού από παπαρουνόσπορο, σε 1 ποτήρι βραστό νερό, το σκεπάζουμε, το αφήνουμε για 10 - 15 λεπτά και στραγγίζουμε πριν από τη χρήση.

•   Πιπέρι μαύρο και λευκό.
Το γνωστότερο από τα μπαχαρικά, προέρχεται από το φυτό πέπερι. Έχει ιδιαίτερα καυτερή γεύση και είναι απαραίτητο, σχεδόν σε όλες τις συνταγές. Αρωματίζει και δίνει νόστιμη γεύση στα φαγητά.
Είναι προτιμότερο να αγοράζετε το πιπέρι σε κόκκους, τους οποίους θα αλέθετε όταν χρειάζεται. Το αλεσμένο πιπέρι δεν διατηρείται για περισσότερο από 3 μήνες.

•   Πιπερόριζα -Τζίντζερ.
Χαρίζει πικάντικο άρωμα στο ψάρι, το ψωμί και τα γλυκά.

•   Πολύκομπο ή Κυπαρισσάκι.
Χρησιμοποιείται ως καρύκευμα όπως η ρίγανη ή το θρούμπι. Αρωματίζουμε με αυτό ξύδι και ελιές θρούμπες. Συνδυάζεται με ψητά κρέατα, όσπρια, μαρινάδες, σάλτσες, ομελέτες, άσπρα τυριά και σαλάτες. Το υπέργειο τμήμα έχει διουρητικές, λιθοδιαλυτικές και αντιυπερχλωρυδριακές ιδιότητες. Θεωρείται ιδιαίτερα αποτελεσματικό βότανο για τις πέτρες στα νεφρά και την ουροδόχο κύστη.
Πως το φτιάχνουμε: Βράζουμε 2 γραμμάρια ξηρό βότανο, σε 1 φλιτζάνι νερό για 5 λεπτά και το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε από ένα πρωί - απόγευμα για 10 ημέρες.

•   Πριονίτης ή Μπετόνικα.
Χρησιμοποιείται ως τονωτικό του νευρικού συστήματος, για την καταπολέμηση νευραλγιών, χρόνιων πονοκεφάλων και ημικρανιών, την νευρική ένταση, ή ως διεγερτικό και καθαρτικό του πεπτικού και για τους πόνους της περιόδου.

•   Ρίγανη.
Σημαντικό μπαχαρικό προέρχεται από αποξηραμένα φύλλα και άνθη του ομώνυμου φυτού. Συνδυάζεται με βασιλικό, θυμάρι και μαντζουράνα. Χρησιμοποιείται κυρίως στη μαγειρική αλλά και ως αφέψημα, το οποίο αναφέρεται ως εξαιρετικό κατά του βήχα, βοηθάει στις χρόνιες βρογχίτιδες και διευκολύνει την πέψη .
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 1 ή ½ κουταλιά του γλυκού σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό, το σκεπάζουμε για 5-10 λεπτά ανάλογα με το πόσο δυνατό το θέλουμε και μετά το σουρώνουμε. Πίνουμε 2-3 φορές την ημέρα σκέτο ή με μέλι. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το ίδιο έγχυμα αν το διατηρήσουμε στο ψυγείο ή το ξαναζεστάνουμε.

•   Σαφράν - Κρόκος Κοζάνης.
Πολύτιμο μπαχαρικό  σε σκόνη, μοναδικό στη προέλευσή του, κατατάσσεται στην καλύτερη ποιότητα σαφράν στον κόσμο. Είναι άριστο φάρμακο για τις ασθένειες του στομάχου, αντισπασμωδικό, βοηθητικό της πέψης και φάρμακο που αυξάνει την όρεξη.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε ⅛ του γραμμάριου, (3 - 4 στήμονες κρόκου) σε 1 φλιτζάνι βρασμένο νερό και τους αφήνετε για 8 λεπτά. Το σουρώνετε και πίνετε το ρόφημα.

•   Σημύδα ή Μπετούλα.
Δρα ως διουρητικό, αντισηπτικό και τονωτικό. Τα φύλλα της είναι αποτελεσματικά για την κυστίτιδα και άλλες λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος. Επίσης αποβάλλουν την περίσσεια του ύδατος από το σώμα. Η λιποδιαλυτική και αποτοξινωτική δράση της βοηθάει στην αντιμετώπιση του περιττού λίπους και της κυτταρίτιδας.

•   Σινάπι. 
Οι σπόροι του φυτού χρησιμοποιούνται στην παρασκευή της μουστάρδας.

•   Σκόρδο. 
Ο βολβός του σκόρδου αποτελείται από σκελίδες και περιέχει αιθέριο έλαιο με έντονη οσμή και καυτερή γεύση. Χρησιμοποιείται ευρέως σε μαγειρική και γαστρονομία. Αντισηπτικό, καταπολεμά τις μολύνσεις και τα παράσιτα των εντέρων. Ορεκτικό, βοηθά στη χώνεψη και στη δυσκοιλιότητα. Ευεργετικό στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερίνης. Σε εξωτερική χρήση, καταπραΰνει τις φλεγμονές των αρθρώσεων και τους ρευματισμούς.

•   Σουσάμι ή σησάμι. 
Τα σπόρια του φυτού έχουν μεγάλη οικονομική σημασία. Έχουν πολλές χρήσεις στη μαγειρική, αρτοποιία, ζαχαροπλαστική και στην παρασκευή ελαίου, χαλβά, ταχινιού κ.λ.π.

•   Σπιρουλίνα.
 Για τη βουλιμία. H σπιρουλίνα είναι ένα βότανο των ποταμών και της θάλασσας. H σπιρουλίνα ενδείκνυται για όσους συνηθίζουν να καταφεύγουν στο φαγητό, όταν δεν έχουν καλή διάθεση.
Πως το φτιάχνουμε: Διαλύουμε 1 - 2 κουταλάκια του γλυκού σκόνη σπιρουλίνας, σε 1 ποτήρι νερό ή σε 1 ποτήρι φρέσκο χυμό.

•   Τσάι του βουνού.
Πρόκειται για αρωματικό, φαρμακευτικό φυτό που ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών  (Lamiaceae). Το παρασκευαζόμενο αφέψημα με το όνομα «Τσάι του Βουνού» παρουσιάζει πολλές ευεργετικές ιδιότητες, οι οποίες οφείλονται στα συστατικά του αιθέριου ελαίου του, τα φλαβονοειδή. Έχει ευεργετική επίδραση σε κρυολογήματα και φλεγμονές του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, ιδιότητες που ενισχύονται αισθητά  με την προσθήκη μελιού. Σε περιπτώσεις ερεθισμένου λαιμού, δοκιμάστε  αφέψημα με τσάι του βουνού, μέλι και λεμόνι. Ενώ σε περιπτώσεις , που έχετε βήχα από κρυολόγημα, αντικαταστήστε το λεμόνι με κανέλα.

•   Τσίλι.
Ή αλλιώς κοκκινοπίπερο, καϋένη, καγιέν ή απλώς κόκκινη καυτερή πιπεριά. Προέρχεται από νωπούς ή αποξηραμένους καρπούς των ειδών πιπεριάς άνουμ και φρούτεσκενς. Δίνει καυτερή, πικάντικη γεύση σε διάφορα φαγητά, σούπες και σάλτσες.

•   Τσουκνίδα.
Γνωστό σε όλους μας, κυρίως λόγω της φαγούρας που μας προκαλεί το δηλητήριό της, φυτό των αγρών και των εγκαταλειμμένων κήπων.   Πολύτιμη πηγή μετάλλων, σίδηρος, νάτριο, μαγγάνιο, ασβέστιο, κάλιο κ.α., καθώς και βιταμίνες Α, Β και C, που βοηθά στην απορρόφηση σιδήρου.
Εξαιρετικό τονωτικό, διουρητικό, καθαρτικό και καθαριστικό του αίματος. Κατά της αναιμίας του εκζέματος, του διαβήτη, των ρευματισμών και του κρυολογήματος.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 1 κουτ. του γλυκού ξηρό βότανο, σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό και το σκεπάζουμε για 10 λεπτά. Σουρώνουμε, και πίνουμε έως τρεις φορές την ημέρα.

•   Φασκόμηλο.
Έχει έντονη αρωματική οσμή και καλλιεργείται για τις φαρμακευτικές ιδιότητες του, ως αφέψημα αλλά και ως καρύκευμα.  Στη Mαγειρική, χρησιμοποιείστε το σε πουλερικά, ζυμαρικά, όσπρια και κρεατικά καθώς και για τον αρωματισμό διαφόρων ζωμών και φαγητών. Εξαίρετο τονωτικό και  καρδιοτονωτικό. Διεγείρει τα νεύρα, τα επινεφρίδια και το κυκλοφορικό σύστημα.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 1 κουτ. του γλυκού ξηρό βότανο, σε 1 φλιτζάνι βραστό νερό και το σκεπάζουμε για 10 λεπτά. Σουρώνουμε, και πίνουμε έως τρεις φορές την ημέρα.

•   Φλαμούρι ή Τίλιο.
 Το αφέψημα της, άοσμο και λίγο πικρό, χρησιμοποιείται σε ρευματισμούς κι αρθριτικά (διαλύει το ουρικό οξύ), αλλά και σε υδροπικία, κυστίτιδα, δυσκοιλιότητα, δυσπεψία, διαλείποντες πυρετούς, στην απόφραξη της σπλήνας και του ήπατος. Τα φύλλα είναι ελαφρά διουρητικά και αντιπυρετικά.
Το έγχυμα των φύλλων πίνεται λίγο-λίγο, όλη τη μέρα. Το αφέψημα των φύλλων, που γίνεται με άσπρο ξερό κρασί, έχει τη φήμη ότι διαλύει τις πέτρες των νεφρών και διώχνει τις ημικρανίες.

•   Φύλλα ελιάς.
Τα φύλλα της ελιάς, έχουν αποδεδειγμένα θεραπευτικές ιδιότητες. Συμβάλλουν στη ρύθμιση της πίεσης, στην καλύτερη λειτουργία της καρδιάς, καθώς και στη μείωση των υψηλών επιπέδων του σακχάρου. Τα φύλλα της ελιάς περιέχουν πολλές δραστικές ουσίες που δρουν αντιυπερτασικά και ανακουφίζουν από τα συμπτώματα της υψηλής πίεσης, όπως είναι οι πονοκέφαλοι και οι ίλιγγοι.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε σε 300 ml νερό 20 γρ. ξηρά φύλλα ελιάς και τα αφήνουμε να βράσουν μαζί για 15’ . Πίνουμε το ρόφημα ζεστό, μισό το πρωί και μισό το βράδυ.

•   Χαμομήλι.
Είναι ένα ελαφρύ ρόφημα, που συμβάλλει στην αποτοξίνωση του οργανισμού, είναι καταπραϋντικό για το στομάχι και θαυμάσιο μαλακτικό, βοηθά στην αϋπνία, στον παροξυσμό άσθματος, στις νευραλγίες και στις ημικρανίες.
Πως το φτιάχνουμε: Ρίχνουμε 1 κουτ. σούπας χαμομήλι ξηρό, σε 1 φλ. βραστό νερό. Πίνετε 1 - 2 φλυτζάνια την ημέρα, πριν από το φαγητό.

Αν και η συμβουλή του Ησίοδου προς τους Αθηναίους: «Να φας τσουκνίδα για να προστατευθείς από όλες τις ασθένειες του έτους», ισχύει και σήμερα, και παρ᾿ όλο που τα αφεψήματα από βότανα σε θεραπευτικές δόσεις είναι ασφαλή, γενικά αντενδείκνυται η χρήση τους στην περίοδο της εγκυμοσύνης, ή όταν υπάρχουν ειδικά προβλήματα υγείας.

 – Οι πληροφορίες που παρέχονται παραπάνω, έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα, σε καμιά περίπτωση δεν αποτελούν ιατρική συνταγή  και δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την γνωμάτευση ή την επίσκεψη του γιατρού,  ή άλλου ειδικού της υγείας.